LMQ

PHỤ NỮ TÂN VĂN (số đầu tiên) - VỀ VĂN- HỌC CŨA PHỤ- NỮ VIỆT- NAM

VỀ VĂN- HỌC CŨA PHỤ- NỮ VIỆT- NAM

Theo trình- độ tiến- hóa của loài người ngày nay, thì về phe phụ- nữ cũng phải có một nền văn- học. Bởi vì trải- xen cái tình- thế trong các nước hiện thời, loài người đã gần đến ngày bình- đẳng rồi, bên nam bên nữ cũng đều gánh vác công- việc với xả- hội như nhau, thì sự học- vấn trí- thức, có lẻ đâu chĩ để riêng cho đờn ông mà thôi hay sao ?

Nước ta từ xưa tới nay, vẩn theo cái chế- dộ trọng nam khinh nữ, đờn bà sanh ra chĩ là cái vật phụ thuộc cho đờn ông mà thôi. Bởi vậy cho nên đờn bà chẳng cần cho học, mà tự đờn bà cũng không cần học làm gì, vì đủ rồi. Nhơn đó mới có câu phong dao rằng : "Sáng trăng trải chiếu hai hàng, cho anh đọc sách cho nàng quây tơ."

Nhưng tới ngày nay, thì sự bất bình ấy không còn có thễ để được nửa. Sự học để nuôi trí khôn, nó cần cho người ta cũng như là sự ăn để nuôi xác thịt. Ðờn ông biết nuôi trí- khôn mình, mà không cho đờn bà cũng nuôi trí khôn, thì khác nào như cấm họ ăn để nuôi xác thịt ? Như vậy có thể nào được ở đâu. Câu phong- dao trên kia không còn thích- hiệp với thời- thế ngày nay nữa. Tôi muốn nói rằng : Quầy tơ là chức phận của đờn bà, song cái chức phận ấy nó cũng như là chức phận của đờn ông cầm cày hay là cầm búa; đến như sự học thì lại là một bổn phận khác, không ai kén ai, hai hàng chiếu trải ở dưới trăng ngày nay, phải dể cho anh đọc sách mà nàng cũng đọc sách ! Bởi phụ- nữ nước ta xưa nay đã chịu dốt nát từ đời kia như vậy, cho nên trong đám chị em mình mà được một vài tay biết chữ, biết làm câu thơ, câu văn, thì đời đã cho là một sự lạ lùng hiếm có. Những người biết chữ ấy, hảy còn để tiếng đến bây giờ, làm của báu cho những nhà cầm viết khi nào muốn khoa khoang cho nữ- giới thì lại đem ra.

Nhưng mà nhớ đi nhớ lại, trước sau cũng chĩ có mấy người : cô Nguyển- thị Ðiểm, cô Hồ- Xuân- Hương, bà huyện Thanh- quan là cùng, đố ai còn kể hơn được nữa.

À, mà còn có cô Phạm Lâm- Anh, người huyện Duy- Xuyên tĩnh Quảng- nam, là người ở vào đời chúa Nguyễn nữa. Cô nầy là con nhà quan, học chử Tàu giỏi, về sau lấy thầy học của mình là Nguyễn Dưởng- hạo, hai vợ chồng làm thi xướng hoạ với nhau, in thành một tập, gọi là ‘chiến- cổ- đường thị- tập.". sự ấy có thấy chép trong bộ Ðại- nam liệt-truyện tiền- biên.

À, mà còn ba bà công -chúa con vua Minh -mạng nữa. Ba bà đều học giỏi, hay thơ, đều có thi -tập, một bà là Diệu -Liên công chúa nổi tịếng hơn hết, nổi tiếng đến cả bên Tàu, có nhiều nhà danh - sĩ Tàu phê -bình vào tập thi của bà.

Ráng mà nhớ đi nữa, cũng kể được chừng ấy là cùng.chừng ấy có đủ kể là nền văn học của phụ -nữ Việt -nam hay không ? Không đủ.

Ðã gọi là văn học thì không thể sơ sài như vậy được. Huống chi theo cái khuynh hướng của  (...). Lấy sự trực tiếp có ảnh hưởng đến xả -hội làm cần, nếu` gọi là  văn - học mà chỉ ngâm thơ chữ Hán như cô Laâm -Anh & bà Diệu -Liên, thì ngày nay dầu có cũng vô ích.

Nếu vậy thì chị em ta phải thú thiệt rằng nền văn -học của nữ -giới ta , từ xưa tới nay chưa hề có bao giờ.

Có chăng là từ ngày nay.

Ngày nay chị em chúng ta phải lập riêng một nền văn -học cho chị em chúng ta.

Chị em phải nhớ rằng cái nền văn -học của tương -lai đó là chung cho cả đờn bà Việt  --nam, chớ không phải đâu là riêng của một vài người nào, cho nên mổi chị em mình phải đi học, là là phải bỏ vào đó một chút công để xây dưng cái nền ấy lên mới được.

Chị em lại nên nhớ rằng văn học là cái xui -giục cai mỹ -cảm của con người ta, nhứt quý là nó có ảnh hưởng đến đồng bào mình, cho nênnó phải gần đủ cả các thể, chớ không phải chĩ biết ngâm một vài bài thi viết một vài bài báo, mà đã gọi là văn -học được đâu. Cho nên chúng ta phải lâp cái nền ấy ở trên một miếng đất rộng rãi, tức là sự trí - thức của chúng ta, nghĩa là chị em mình, phải gia công hoọc -vấn , đừng có để cho thua kém đờn ông.

Tôi thường ngày có một điều suy nghĩ quá bạo, tiện đây muốn bày tỏ cùng chị em để càng thêm mạnh cho cái lý -thuyết bài tôi viết đây.

Tôi nghĩ rằng đương -thời buổi nầy mà đám nữ -lưu mình còn chưa chịu ranhân lấy gánh văn -học làm gánh riêng của mình, ấy là một sự bất lợi cholaòi người, cho xã hội. Thiệt vậy, vì đời nay là đời trọng khoa - học cơ -xảo, tran tài đua sức với nhau, ta nên để cho đờn ông họ làm những công việt ấy , vì sức của họ xứng đáng với công việc. Còn việc văn -học là việc nhẹ, ta nên gánh đở cho họ là phải.

Huống chi đờn bà chúng ta, có nhiều tư - cách rất là thích -hiệp với văn học. Chúng ta có những cái tánh trầm tịnh, nhẫn nại, dùng những cái tánh ấy mà nghiên - cứu văn -học, còn dễ dàng hơn đờn ông nữa.

Còn có một điều thích -hiệp nữa, là văn-học chuyên trọng về đườmg tình -cảm, mà chúng ta là giống có tình -cảm nhiều hơn đờn ông, thì thật là tiện - lợi cho chúng ta biết mấy.

Văn hoọc ngày xưa là đồ để cho đờn ông nhờ nó mà mưu lấy công -danh phú quý, thì chị em chúng mình kgông thèm dự vào làm chi cũng phải; còn văn -học đời giơ là một sự cần -dùng cho xã -hội, huống chi lại hiệp với tánh chất đờn -bà, tụi đờn bà chúng ta há nêntừ chối cái thiên -chứ ấy đi hay sao ? Bắt đầu từ đây chúng ta phải gia công hiệp sức nhau lại mà gây dựng bên nền văn -học của phụ -nữ Việt -nam .

Chị em ta hãy gắng lên.

P. N .T. V