LMQ

Nhà biên kịch điện ảnh ĐOÀN TUẤN: Nước Nga vẫn bình yên - 3. Những người bạn Việt và Nga

3.
Những người bạn Việt và Nga

Tình cảm của người Nga đối với người Việt, theo cái nhìn của tôi, thì cơ bản vẫn là những  trái tim nhân hậu. Không có quốc gia nào mà người Việt  vào Nga dưới đủ hình thức rồi tìm cách hợp pháp hóa ở lại đông như ở Nga. Riêng ở “ốp’’ (chung cư) Rưbac(Người đánh cá) có khoảng 500 người Việt tập trung. Gọi là “ốp’’ nhưng tiền thân của nó là một khách sạn cũ. Một người Việt Nam mua lại khách sạn này rồi cải tạo thành chung cư cho đồng bào mình thuê lại.  Con số 500 người Việt là mấy trăm gia đình. Họ tổ chức thành một xã hội Việt Nam thu nhỏ ngay giữa Maxcova, mua và bám đủ các thứ như chợ Đồng Xuân. Đặc biệt, phở ở đây có tiếng là ngon nhất. Hôm tôi đến đây ăn phở, cũng có hai cảnh sát Nga đang ăn. Họ trả tiền đàng hoàng.

Ở những chỗ khác tôi đến như nhà hàng Saigon, nhà hàng Hương Giang, khách Nga lúc nào cũng rất đông. Các cô gái tiếp tân người Việt trong trang phục dân tộc, nói và nghe tiếng Nga rất thân tình khiến khách Nga rất dễ chịu. Người Việt bán hàng ở đây cũng có nguyên tắc. Hôm tôi đến nhà hàng Saigon của một ông chủ người Nghệ An, có một thanh niên Nga dẫn bạn đên ăn chịu. Nhà hàng không bán. Anh chàng Nga kia, chắc sĩ diện với bạn, nổi khùng. Nhưng ông chủ vẫn bình tĩnh ngồi tiếp khách. Chỉ có người phụ trách lễ tân. Một người đàn ông đứng tuổi, chìa ra cho anh ta những biên lai còn ghi nợ. Người bạn Nga đi cùng cũng khuyên nhủ anh ta. Cuối cùng, hai vị khách Nga lặng lẽ ra khỏi nhà hàng. Tôi nghe cô tiếp tân nói; anh này trước đây hiền và ngoan lắm. Chỉ từ ngày mắc nghiện hút mới hung hăng như vậy. Cô còn cho biết, anh ta làm việc ở quán cắt tóc gần đấy.

Phải nói rằng, người Việt đang có chỗ đứng ngày càng vững vàng trong xã hội Nga. Tôi gặp một chị là Giám đốc mấy xưởng may “trắng’’ (những xưởng hợp pháp). Chị lái xe con đi giao dịch rất đàng hoàng trên đường phố Maxcova. Tôi hỏi chị, đã gặp nguy hiểm bao giờ chưa? Chị cho biết, hơn 10 năm trước, có một lần chị bị cướp túi tiền. Vừa lái xe đến công ty bạn, bước ra ngoài, thấy mấy thanh niên Nga, chị tưởng đó là những cửu vạn, cứ bình thản đi vào. Bỗng một cú đấm như trời giáng đập vào mắt chị. Ngã xuống giữa những lớp tuyết dày, chưa kịp kêu thì cái tui đã bị cướp. Mãi 10 ngày sau mắt mới lành. Nhưng chị cho biết, một thời gian sau, đã kiếm lại số tiền bị mất.

Tôi cũng gặp nhưng công nhân ở một xưởng may đen (bất hợp pháp). Cô gái quê ở Đô Lương (Nghệ An), trên đường về phép, ngồi cạnh tôi trên máy bay. Chặng đường 10 tiếng đồng hồ bao nhiêu chuyện. Cô cho biết, xưởng may của cô làm việc từ 9 giờ sáng. Đến 10g30 ăn sáng. Làm việc tiếp. Đến 18g ăn  chiều. Lại làm tiếp Đến 23g ăn bữa phụ. Có hôm phải làm việc đến 3 giờ sáng. Cô đã ở bên này 4 năm rưỡi. Nhìn gương mặt trắng trẻo và rạng rỡ của cô, tôi đoán cô làm ăn cũng không đến nỗi nào. Cô cho biết, về nhà để cưới chồng. Nếu thấy khó làm ăn trong nước, lại tìm đường sang Nga. Ông chủ xưởng của cô cũng là người Nghệ An, người huyện kế bên. Có sự tin tưởng giữa chủ và thợ như vậy, làm sao có chuyện bóc lột và lừa đảo được. Tôi hỏi cô xưởng may đen ở đâu. Cô nói ngay bên đường. Xung quanh toàn nhà người Nga. Tôi lại hỏi, cô lên Maxcova bằng đường nào? Cô nói, nhờ ông chủ mua vé. Ông chủ cho xe đưa mình ra sân bay. Cô kể với tôi bằng giọng bình thản, tự tin, luôn nở nụ cười tươi. Thật quý trọng những người trẻ tuổi ra đi “cứu nước cứu nhà” như cô gái này.

Biết tôi sang đây tìm tư liệu làm phim, Khanh và Giang, hai anh bạn người Việt, giới thiệu cho tôi gặp Paven, một nhà làm phim người Nga. Anh này làm việc ở một trong 10 hãng phim lớn nhất nước Nga. Hãng phim của anh đã chuẩn bị gần như xong một dự án làm phim truyền hình nhiều tập về người Việt Nam sinh sống, học tập và làm việc tại Nga. Mục đích của bộ phim là làm giảm bớt những sự hiểu lầm của người Nga đối với người Việt, bẻ gẫy những định kiến không tốt về người Việt trong người Nga (vừa nói anh vừa làm động tác bẻ gãy chiếc thìa bạc) và nâng cao vị thế người Việt tại Nga. Chúng tôi cùng trao đổi với nhau về những dự án của mình và hứa hẹn sẽ cộng tác với nhau một cách cụ thể.

Những ngày tôi ở đây, trên keenhg TV “Piatnhitsa’’ (Thứ Sáu) của Nga lien tục chiếu phóng sự về những điều kì lạ ở Việt Nam, từ đồng bằng sông Cửu Long đến miến núi phía Bắc. Tôi nghĩ, đó cũng là cách khích lệ những ai có tư duy ưa khám phá tìm đến với nước mình. Buổi chiều, kênh này giới thiệu về Ấn Độ và Trung Quốc. Về những người Nga mà tôi có dịp cộng tác, phải nói, họ luôn truyền vào tôi những cảm hứng sống tốt lành. Tôi rời nước Nga đã 23 năm. Nhưng suốt 23 năm đó, đặc biệt là trong những ngày chưa có internet, anh Anatoly Socolov, một nhà Việt Nam học, vẫn thường xuyên gửi cho tôi những bào báo Nga, những cuốn sách Nga viết về điện ảnh cùng những bộ phim Nga. Sang Nga lần này, tôi tặng mẹ anh chiếc khăn có thêu  những bông sen. Nhưng hôm sau, thấy anh mang trả lại với lý do “mẹ tôi già rồi, không thích hợp’’. Tôi nói, anh có thể tặng bạn gái của anh. Nhưng anh nói: “Tôi nghĩ, anh có nhu cầu tặng nhiều người khác hơn tôi!”. Đấy, tâm hồn Nga  không gợn tì vết  như  thế đấy. Tôi nghĩ đến truyện ngắn “Thứ hai trong sạch’’ của I. Bunhin.

Biết tôi sang Nga với mục đích này, Đài phát thanh  “Tiếng nói nước Nga’’ liền cử một phóng viên đến gặp tôi để phỏng vấn. Nghe giọng nói qua điện thoại, tôi đoán phóng viên này khoảng 40 tuổi. Nhưng khi gặp, anh Alexey S. Syunnerberg giới  thiệu mình đã 70 tuổi. Trời, một người lớn tuổi như vậy mà đi làm một công việc cỏn con thế này ư? Tôi thú thật và xin lỗi.  Bỏ qua những lời xã giao, anh vào việc ngay. Anh tặng tôi bài báo mà anh đã bỏ 40 năm để đi tìm tên tuổi những người Việt đã chiến đấu và hy sinh trong trận đánh bảo vệ Maxcova mùa đông năm 1941. Cũng những tư liệu của anh E. Cobelep, của ông N. Xolnsev (đã mất) và cuốn sách của anh A. Socolov, tôi đã hình dung được hạt giống của câu chuyện.

Điều mình muốn tìm hiểu thêm là đời sống cũng như những thứ liên quan đến người dân và binh lính Nga và những người tình nguyện trong Trung đoàn cơ động quốc tế trong những năm tháng chiến tranh thế nào. Câu chuyện này, tôi lại được nhiều Viện bảo tàng Nga, bảo tàng Maxcova, Viện lưu trữ Quân đội  Nga v.v… cung cấp rất nhiều.

Đến thăm trường cũ, thực sự cảm nhận ân tình Nga. Khoa ngoại quốc, khoa biên kịch tiếp đón rất nồng nhiệt. Họ liên tục gọi điện cho thầy hiệu trưởng báo tin có sinh viên cũ từ Việt Nam sang. Rồi các thầy giáo, cô giáo cũ mở tiệc tại các nhà hàng, đánh xe đưa đi. Các bạn học cũ kéo đến. Tiệc kéo dài đến nửa đêm. Các thầy cô và bạn đồng nghiệp cũ lại tặng cho tôi bao nhiêu sách và phim - những tác phẩm của họ. Đến lúc trả tiền, một thầy giáo cũ đòi trả vì hôm nay thầy mới nhận nhuận bút của một bộ phim TV cũ của thầy được phát lại trên truyền hình. Thầy hỏi tôi, ở Việt Nam có trả thế không? Tôi xấu hổ nói rằng không.

Trên máy bay, tôi cầm những tờ báo Nga và báo Việt lên xem. Tờ báo Nga, “Izveschia’’ có khổ chiều rộng 30 cm, chiều dài 63cm, rất thích hợp đối với người đọc. Vì khi mở báo ra, không làm phiền những người bên cạnh, khác hẳn những tờ báo khổ to của mình. Tờ này còn có hai phụ trương, in trên giấy tốt, khổ cũng vừa cho người ngồi chỗ đông người đọc. Một tờ về giá dầu với những ý kiến của các chuyên gia nhìn từ các góc độ. Một tờ về sức khỏe. Phải nói, ngay từ những năm còn là sinh viên, tôi đã hay la cà vào những hàng báo quanh nơi mình ở. Có tờ phải đọc hàng tháng mới hết vì báo Nga, nhiều bài rất có sức nặng. Tôi cũng thường ghé vào những hiệu sách Nga. Trời, sách Nga đắt kinh khủng. Mỗi quyển, quy ra tiền Việt, phải đến 600-700 ngàn. Nhưng đều đáng giá. Mình ham quá. Hôm đến trường VGIK và Hội Điện ảnh, mua bao nhiêu sách, phải đến hơn chục kg. Đến nỗi, lúc về, va ly nặng quá, phải gửi lại một thùng.

Tiễn tôi về nước, vợ chồng một người bạn phải vội đến đăng ký để chuẩn bị  được vào Điện Kremli, dự cuộc họp báo của Tổng thống Putin. Máy bay cất cánh. Tôi nhìn xuống nước Nga. Lòng cảm thấy bình yên. Vì nước Nga và  người Nga  luôn cho mình cảm giác yêu quý và tin cậy.

Đ.T

Thông tin liên quan đến nhà biên kịch, nhà thơ Đoàn Tuấn:

Kịch bản ĐI TÌM CHỖ NGỦ (bản 1)

Kịch bản ĐI TÌM CHỖ NGỦ (bản 2)

Ký sự NHỮNG NGƯỜI KHÔNG GẶP LẠI NỮA

CÁC TƯỢNG CHÂU PHI Ở BẢO TÀNG LOUVRE (PARIS)

VẺ ĐẸP PHỤ NỮ PHƯƠNG ĐỘNG KHÁC PHƯƠNG TÂY

ĐOÀN TUẤN VIẾNG ĐỒNG ĐỘI CŨ NHÂN 27.7.2014

Thơ MÙA ĐÔNG HÀ NỘI

CÙNG ĐOÀN TUẤN TẠI TẠP CHÍ THẾ GIỚI ĐIỆN ẢNH

ĐOÀN TUẤN VÀI HÌNH ẢNH HỌP MẶT ĐỒNG ĐỘI D8, E 29,F307

Tập thơ ĐẤT BÊN NGOÀI TỔ QUỐC (in chung với Lê Minh Quốc)

Truyện dài MÙA THU ĐẾN MUỘN (viết chung với Lê Minh Quốc)

Chia sẻ liên kết này...