LMQ

LÊ MINH QUỐC: Nhật ký 7.7.2014

sach-cho-tre-em-ngheo

"Mỗi người phải có cơ hội đọc sách" (ảnh: Tủ sách Giải trí - giáo dục)

Đã đời chưa?

Bẽ mặt chưa?

Mấy hôm nay, hầu như trên mạng xã hội ngày nào cũng có những status, comment mắng nhiếc hai người của công chúng ngang nhiên ngồi trên hai cái ghế, tám chân ghế ấy kê cao bằng những cuốn sách. Lời mắng nhiếc, xỉ vả, xỉa xói, nguyền rủa, phỉ báng đủ mọi gam màu, mọi cấp độ khác nhau nhưng tựu trung là không thể chấp nhận hành động vô văn hóa ấy. Sự “ném đá” quyết liệt này cũng không kém gì lúc chàng nghệ sĩ nọ đặt cược cuộc đời trong “ván bài lật ngửa”, tự lật mặt mình trước hàng triệu người đã từng ái mộ.

Ai ai cũng thừa biết vai trò của sách trong sự phát triển của nhân loại. Chỉ lược ghi lại vài câu nhớ nằm lòng, thời đi học thầy cô đã dạy: Để cho con một rương vàng không bằng để cho con một quyển sách (Ngạn ngữ Trung Hoa), Đọc sách hay tìm nguồn vui ở trong sách vở bao giờ cũng được coi là một lạc thú ở đời (Lâm Ngữ Đường), Một gian nhà không vở chẳng khác gì một ngày không có nắng (Tục ngữ Pháp), Sĩ phu mà ba ngày không xem sách thì mặt mũi đáng ghét, nói chuyện lạt lẽo khó nghe (Hoàng Đình Kiên), Đọc sách là nói chuyện với những người thành thật nhất của các thế kỷ đã qua (Descarte), Nếu tôi có uy quyền, tôi sẽ gieo rắc sách khắp mặt đất như người ta gieo lúa trong các luống cày vậy (Horace Mann), Tiền vốn đặt vào bất cứ công việc nào cũng không lợi bằng đặt vào việc mua những sách hữu ích (H.N Casson), Để trau giồi trí óc, một phương tiện khẩn thiết nhất và kiến hiệu nhất nếu chúng ta biết dùng, đó là đọc sách (Désiré Roustan) v.v…

Vậy mà, nay có người cả gan lấy sách kê ghế ngồi.Hành động ấy khác nào một cú tát vào mặt những người tử tế.

Nói đi cũng phải nói lại. Nghĩ rằng, những người thực hiện hành động thấp kém như thất học ấy thừa biết mọi chuyện sẽ xẩy ra. Tuy nhiên họ vẫn cố tình làm. Tại sao? Tiền cả đấy. Một chương trình chưa phát sóng mà cả xã hội la ó, xỉa xói ầm ĩ thế này là nhà tổ chức "thành công" quá mức rồi. Tính ra vẫn còn rẻ chán. Theo thông tin từ báo TT, bà Nguyễn Ngọc Trang - biên tập chính chương trình talk show Giấu mặt (công ty truyền thông Đại sứ trẻ) giải thích rằng hôm quay chương trình, hai chiếc ghế khách mời bị thấp hơn so với máy quay, nhưng ngoài trời đổ mưa nên bộ phận thiết kế không ra ngoài kiếm đồ kê được: "Họ đành sử dụng những quyển sách đạo cụ cho một cảnh quay khác để kê ghế cho Lê Hoàng và Triệu Thị Hà ngồi".

Công chúng không là trẻ con, dù có trẻ con thì cũng không thể tin vào những lời biện minh ấy. Thực chất nó chỉ là chiêu thức P.R đốn mạt của nhà tổ chức. Cần phê phán là chỗ đó. Sự phê phán này, chỉ thành công một khi não trạng xã hội thay đổi biết tẩy chay (không xem, không nhìn...) các chương trình loại đó, nhân vật tư cách đó. Sự giận dữ, phê phán càng nhiều thì biết đâu đàng sau cánh gà vẫn là những tiếng cười hả hê sung sướng? Công chúng càng lớn tiếng, chương trình của họ lại càng được xã hội biết đến nhiều hơn. Thế là đủ. “Thơm danh”, “xú danh” cũng là “danh”! Sự phân bua của người trong cuộc có đáng tin hay không? Chỉ biết rằng, y rất ái mộ đạo diễn Lê Hoàng nên xin mượn đôi dòng trong tiểu phẩm “Lời cuối cùng” của anh đã in báo ngay sau sự cố vừa mới xẩy ra. Anh quá sức thông minh khi đặt bút, dù hai sự việc chẳng liên quan gì nhau nhưng ai cấm thiên hạ không có quyền liên tưởng? Anh viết:

“Trước tòa, chồng Pháp nói:

- Tôi mong rằng sự mất mát của tôi sẽ là bài học sâu sắc cho tất cả những người đàn ông trên thế giới.

Vợ Pháp nói:

- Tôi mong rằng ai nghe lời anh ấy cũng không tin”.

Ít ai biết, từ 15 năm nay đã có một tổ chức phi lợi nhuận thực hiện chương trình “1000 Đại sứ góp sách cho trẻ em nông”. Họ đã âm thầm làm công việc đáng kính trọng đó. Thông tin chương trình này vừa gửi đến cho y: “Nếu 15 năm trước hình ảnh quen thuộc của lớp học tình thương, lớp học ghép, các em mù chữ, bỏ học thường xuyên, cái đói cái nghèo vẫn bám lấy cuộc sống chạy ăn từng bữa... Thì 15 năm sau, Việt Nam chúng ta đã cơ bản có trường lớp tương đối cho các em học hành, còn rất ít những gia đình thiếu gạo, còn rất ít trường hợp không biết đọc biết viết như trước.

Nhưng thế giới đã phát triển vượt bậc, trong khi trẻ em ở các nước, hay trẻ em thành thị biết đến các phương tiện: Điện thoại, Máy tính, Ipad, Sách báo ... Chỉ cần "với tay" là kết nối được với thế giới rộng lớn ngoài kia, thì hầu hết trẻ em làng quê Việt Nam chỉ mới biết đọc biết viết & gói gọn kiến thức trong sách giáo khoa, các em ít có cơ hội vươn xa hơn góc làng để có cái nhìn rộng, thấy được những phát triển kỳ diệu bên ngoài để phấn đấu & mơ ước.

Đây là một điều kiện tốt cho trẻ em thành thị và cũng là một thiệt thòi rất lớn cho trẻ em nông thôn! Vì vậy, chúng tôi vẫn tiếp tục công việc này, vì nghĩ rằng sách sẽ mở cánh cửa làm bệ phóng cho cuộc đời của các em, xóa đi khoảng cách về điều kiện, địa lý mà các em đang có.

Nếu mỗi người góp một cuốn sách, chúng ta sẽ có hàng triệu cuốn sách cho những đứa trẻ chân đất, đầu trần khắp đất nước Việt Nam. Điều này là sự thật, và chúng tôi bền bỉ vì lẽ ấy. Hãy chung tay cùng chúng tôi, để xây dựng các Tủ sách miễn phí tại làng quê Việt Nam!”.

Thế nhưng, giữa thiên thanh bạch nhật vẫn có có kẻ lấy sách kê ghế ngồi. Chẳng cái dại nào giống cái nào. Cái mất lớn nhất không phải ở cô hoa hậu ấm ớ kia, không phải ở nhà tổ chức láu cá nọ mà chính ở tay đạo diễn đã ít nhiều được công chúng ái mộ, yêu mến. Từ sự cố này, buộc lòng người ta phải xem lại những “tuyên ngôn” về cái Đẹp, Chân, Mỹ (nếu có) mà anh đã từng gửi gắm qua các thước phim, tham luận, bài báo v.v…

Làm sao có thể tin chàng thi sĩ kia viết thật lòng những câu thơ tình bay bướm, lãng mạn nếu biết trong đời thường thật anh ta là tay Gestapo; không ai có thể tin những lời của Javert rao giảng về đạo đức, tình người; ngược lại cũng không thể tin những kẻ lừa đảo là Fantine - vì nghèo, nàng đã bán bộ tóc vàng rất đẹp, nhổ răng bán cho thợ trồng răng dạo để đủ tiền trong tình thế bị buộc phải đưa tiền cho kẻ xấu; không ai có thể tin cô bé bán diêm có thể là kẻ giết người… Trước đây, khi muốn hạ uy tín, làm nhục Walt Disney - một doanh nhân nghệ sĩ, một bộ óc tưởng tượng thiên tài, một tâm hồn vĩ đại trong thế giới tuổi thơ của nhân loại, kẻ xấu nghĩ chỉ có cách vu cáo ông từng có thời làm mật thám! Thế nhưng âm mưu này thất bại. Công việc đó không thể phù hợp với một con người như Walt Disney.

Chiều hôm qua, mưa tầm tã. Trên đường về, bạn thơ Cao Xuân Sơn báo tin nhà văn Tô Hoài qua đời. Phải gác mọi việc, viết ngay bài cho kịp thời sự. Do khuôn khổ bài báo nên chưa nêu rõ cái ý này, tấm gương lớn nhất của tác giả Dế mèn phiêu lưu ký chính là lòng yêu tiếng Việt vô bờ bến. Đọc kỹ hồi ký, ghi chép nào cũng thấy ông luôn thành tâm đau đáu với tiếng Việt. Ông tẩn mẩn góp nhặt, ghi lại từng từ, từng từ một lời ăn tiếng nói trong dân gian. Hơn ai hết, chính các nhà văn đã góp phần quyết định sự trong sáng của Tiếng Việt. Họ khẳng định, tiếng Việt đủ sức diễn đạt mọi tâm tư, tình cảm ngóc ngách của con người mà không cần phải vây mượn tiếng nước ngoài. (Mà, thật ra trong tiếng Việt đã có sự vây mượn. Sự vây mượn, giao thoa trong mọi ngôn ngữ là điều tất yếu, tiếng nói của dân tộc nào cũng vậy. Nhưng sự vây mượn ấy, trải qua năm tháng đã trở thành như những từ thuần Việt).

Sáng nay, không phở. Mà mì. Đổi món. Bước vào quán. Đối diện bàn y ngồi là một cô nàng xinh đẹp, quý phái. Cũng như mọi đàn ông đàng hoàng, thủy chung, thanh lịch khác y bèn lấm lấm la lấm lét ngước nhìn đắm đuối. Chỉ còn thiếu điều muốn “đá lông nheo”. Phụ nữ thông minh lắm, họ có giác quan thứ sáu, luôn thừa biết có kẻ đang nhìn trộm mình. Quả nhiên. Giây lát sau, từ bàn bên kia có tiếng nói vọng sang, giọng mừng rỡ: “Anh có phải là anh Q? Em ái mộ anh!”. Chà, y phổng mũi. Những muốn làm quen, chưa biết ngỏ lời thế nào, nghe thế, còn gì sung sướng hơn? Bèn gật đầu cái rụp. Tim rộn ràng reo ca. Ngay lúc đó có cú điện thoại gọi đến, cô ta nghe máy và oang oang. Nhờ thế, y biết được nội dung, đại khái, mùa worl cup này có ai đến cửa hàng cầm, bán xe hơi không? Cô muốn mua một chiếc. Những tay cá độ đang kẹt tiền thì có thể ép giá, mua được giá rẻ. Hơn nữa, xe ấy họ đang đi nên mua về chắc không sửa chữa gì nhiều. Mà họ đang kẹt tiền đó. Cứ ép giá sát đáy, đã rơi vào tình thế thua độ thì cỡ nào họ cũng bán! Loáng thoáng nghe, bỗng giật thót người. Bao nhiêu từ ngữ, cảm nghĩ hoa mộng bay biến hết. Bèn gọi tính tiền, bước ra khỏi quán. Chẳng việc gì phải làm quen với người đẹp ấy nữa.

Này cưng, lần sau, nhớ bỏ cái tính thấy gái cứ tươm tướp như mèo thấy mỡ đi nha.

Vâng, ạ.

Chiều nay, ngày 7.7.2014 rồi đó.

Thì đã sao?

Thì vui chứ sao.

Vui gì?

Xem hồi sau sẽ rõ.

L.M.Q