LMQ

ĐOÀN TUẤN - Những người không gặp nữa - Thứ tư 21 tháng 4 năm 2000

Thứ tư 21 tháng 4 năm 2000

Thỉnh thoảng tôi gặp trên đường phố một vài người sinh viên có gương mặt giống Dương Công Hạm hoặc ai đó có nét hao hao giống Nguyễn Xuân Nhật Minh hay Hoàng An. Những cuộc gặp gỡ lặng lẽ, đơn phương đó mang đến cho tôi một niềm cảm động, rằng những đồng đội thân yêu của tôi hình như vẫn còn sống đâu đó quanh tôi.
Những lúc gặp đạo diễn Đặng Xuân Hải, Giám độc điện ảnh quân đội, tôi nhận thấy anh Hải có nụ cười giống anh Tô Văn Than, đại đội trưởng đại đội 6 của chúng tôi. Có điều đôi mắt anh Than to hơn, dài hơn, lấp lánh hơn; dáng người anh Than cao và chắc khỏe hơn, ra dáng một cán bộ chỉ huy quân sự hơn.
Nhưng anh Than đã hy sinh rồi.
Một buổi sáng đầu mùa mưa năm 80, tôi vừa thức dậy đã thấy anh Than đứng trước cửa hầm. Đêm qua thức nấu rượu với anh Liễm nên tôi dậy muộn. Nồi rượu vẫn đang chảy vào chai huyết thanh. Thấy anh Than đến, anh Liễm rót rượu ra mời, bốn bát bốn người. Thêm Huỳnh Đức Thuận. Anh Liễm cười, giọng chủ xị:
- Rượu đầu be đấy. Uống vào bổ lắm!
Anh Than cười và đùa:
- Chốc ra kia, không bổ ngang thì bổ ngửa như chơi.
Cứ mỗi lần chúng tôi ép, anh lại nhắc đi nhắc lại câu này. Vừa nói vừa cười rất tươi. Gương mặt anh rượu vào ửng hồng rất đẹp. Có ai ngờ trên gương mặt đó đã đượm mùi tử khí?
Chúng tôi vừa nhấp môi thì chính trị viên tiểu đoàn Nguyễn Văn Vẳng bước từ trong hầm tiểu đoàn ra, gọi:
- Này Than, về xem đơn vị thế nào. Anh em đi tuần phát hiện bãi mìn ngay lối vào đơn vị đấy.
Anh Than mới về làm đại đội trưởng C6 được hai tháng. Đơn vị anh mới rút từ trên núi về đứng chân gần tiểu đoàn. Uống nốt chỗ rượu, anh Than vội đi.
Khoảng 10 phút sau, chúng tôi nghe có tiếng mìn nổ phía C6. Tin điện sang tiểu đoàn: anh Than vấp mìn. Cùng lúc đó, chiếc võng cáng anh Than được khiêng tới. Anh nằm im trên võng, như đang chìm vào giấc ngủ đau đớn.
Rồi chúng tôi liệm anh, đặt anh vào quan tài. Người anh quá dài nên phải nối quan tài ra.
Chôn anh Than buổi sáng trời thật đẹp. Những cây khộp khô đang xòe những chiếc lá xanh non. Bầu trời cũng xanh như tán lá. Câu nói lúc uống rượu của anh Than cứ ám ảnh mãi trong tôi. Mà sao anh cứ vừa cười vừa nhắc đi nhắc lại đến mấy lần?
Lúc làm biên bản kiểm tra di vật tử sỹ, tôi thấy có một lá thư của anh Than viết cho vợ nhưng chưa kịp gửi. Thư đã dán kín và có tem nên tôi không thể đọc. Trong trích ngang, thú thực là tôi không còn nhớ quê anh ở đâu. Mãi đến ngày 21-8-2001, gặp anh Thừm, anh Hiên ở Hòa Bình hai anh mới nói cho tôi biết anh Than quê ở xã Đại Hoàng, huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Sơn Bình và nơi làm việc của vợ anh là Công ty lương thực Hà Sơn Bình. Mấy ngày sau đó, lòng tôi cứ băn khoăn hình dung cách vợ anh nhận tin báo tử ra sao?