LMQ

LÊ MINH QUỐC: Thơ Thầy Thông Chánh, Sáu Trọng, Hai Miêng - Sáu Trọng thơ

Mục lục
LÊ MINH QUỐC: Thơ Thầy Thông Chánh, Sáu Trọng, Hai Miêng
Về ba bổn thơ lưu hành ở Nam Kỳ đầu thế kỷ XX mới tìm được
* Lời giới thiệu thơ Thầy Thông Chánh
Thơ thầy Thông Chánh
* Lời giới thiệu thơ Sáu Trọng (Lê Minh Quốc)
Sáu Trọng thơ
* Lời giới thiệu Thơ cậu Hai Miên
Thơ Cậu Hai Miêng
Tất cả các trang

 SÁU TRỌNG THƠ

 

 Kỷ vì thọ pháp Tân trào,

Người nay nghĩ lại khác nào thuở xưa.

Du nhàn thành thị sớm trưa,

Có chăng Sáu Trọng tuổi vừa mười lăm.

Bỏ đi lính đã mấy năm,

Nghĩ lại chạnh lòng thương cảnh nhớ quê.

Bấy lâu cách mặt ủ ê,

Nay mới trở về thăm viếng mẫu thân.

Có tên Hai Đẩu ở gần,

Bán buôn chè cháo tảo tần nuôi cha.

Thấy chàng tánh nết thật thà,

Hỏi thăm: - anh có vợ nhà hay không.

Trọng nghe nàng nói động lòng,

Thơ ngây chưa chốn loan phòng kết đôi.

Đẩu nghe chàng Trọng bày lời,

Anh chưa có vợ em thời chỉ cho.

Trọng rằng: buôn bán không lo,

Nói chuyện đưa đò chè cháo lạnh tan.

Đẩu rằng: lòng khiến thương anh,

Cháo chè dẫu lạnh cũng đành dạ tôi.

Chẳng qua duyên nợ trời xuôi,

Dầu cha mẹ giết, chết tôi cũng đành.

Đẩu thề chứng cớ cao canh,

Nguyện cùng thiên địa lấy anh trọn đời.

Trọng nghe nàng nói mấy lời,

Biết em kết tóc ở đời đặng không.

Đẩu nghe Trọng nói khóc ròng,

Chàng đâu thiếp đó cho xong một bề.

Ngày nay gá ngởi phu thê,

Dứt tình theo bạn không màng việc buôn.

Ở đây nhiều nỗi thẹn thuồng,

Đi cho khuất mặt kẻo đồn tủi thân.

Nàng bèn bày tỏ nguồn cơn,

Mườn xe đồ đạc chở lên Bến Thành.

Vợ chồng mướn phố ở an,

Vui niềm chồng vợ yến oanh một nhà.

Chồng thời ở với Lang-sa,

Dặn vợ ở nhà gìn giữ ngoài trong.

Bạc lượng một tháng mười đồng,

Tiện tặn hết sức mới hòng đủ ăn.

Thua buồn Trọng mới tính nhăn,

Xuống ở tàu hãng nấu ăn dọn bàn.

Một mình nấu dọn cho quan,

Bạc tháng hai chục mới an việc nhà.

Nhín nhúc đồ đạc sắm ra,

Cửa nhà rực rỡ cũng là bực trung.

Đủ đồ vi kiến trong mình,

Hai Đẩu ngoại tình lại lấy anh nuôi.

Khiến nàng gia thế hư rồi,

Móc tai cũng bán vàng đôi cũng cầm.

Thiệt là con Đẩu lang tâm,

Đồ đạc đam cầm xa đắm gái trai.

Việc này cũng tại con Hai,

Si mê Tám Lịch gia tài tan hoang.

Thế gian đồn thấu tai chàng,

Sáu Trọng nghĩ lại gan vàng quặn đau.

Bấy lâu hẫm hút cháo rau,

Nay đặng sang giàu sanh sự lấy trai.

Còn chi sự nghiệp gia tài,

Tưởng là nhơn nghĩa lâu dài cùng nhau.

Đánh liều gia thế hư rồi,

Để coi nàng xử cuộc đời làm sao.

Thua buồn Trọng ở dưới tàu,

Chờ khi đêm vắng lén vào rình coi.

Thấy nàng quả thiết hẳn hoi,

Nồi cơm trách mắm chẳng coi trong nhà.

Đêm khuya vắng vẻ người ta,

Nằm bên Tám Lịch than mà hỡi anh.

Thấu tai thằng Trọng chẳng lành,

Thì ôi ắt chẳng lấy anh được đời.

Chung vui một bữa mà thôi,

Mai tôi dời gót phản hồi cựu quê.

Bán hết đồ đạc tôi về,

Ở với cha mẹ một bề cho xong.

Trọng nghe nàng nói làm thinh,

Dằn lòng không nói xây mình trở ra.

Nghĩ giận muốn giết dâm phu,

Song le nghĩ lại oán thù mà chi.

Như vầy mới đứng nam nhi,

Anh nuôi lấy vợ đừng phiền mới hay.

Trọng buồn kiếm việc làm khuây,

Bèn đi Châu Đốc mấy ngày cho xa.

Đẩu về ở với mẹ cha,

Có thầy Ký lục Lang-sa phải lòng.

Cậy chị Tư Đến mai dong,

Hỏi rằng: con Đẩu bằng lòng hay không?

Tao nghe thằng Trọng bình bồng,

Kiếm nơi thầy ký thầy thông cháu nhờ.

Đẩu rằng: Tôi cũng bơ vơ,

Xin làm phước mọn xe tơ tại Dì.

Sau dầu tôi đủ kiến vi,

Nghĩa tôi đáp nghĩa ơn thì đền ơn.

Tư Đến nghe rõ nguồn cơn,

Kêu thầy Ký lục mới đờn nhỏ to.

Mai dong kiếm chuyện mà o,

Bụng thầy thương nó muốn cho mấy đồng.

Lễ nghi năm chục mới xong,

Ký lục bằng lòng lấy bạc đem đưa.

Mày là con gái đời xưa,

Tao cưới năm chục có vừa hay không?

Con Đẩu lấy bạc mười đồng,

Đem ra đáp nghĩa đền công ơn Dì.

Nhờ Dì tôi được nỏn na,

Song lo một nỗi oan gia theo mình.

Hậu hôn điền thổ tội tình,

Thấu tai thằng Trọng làm thinh đâu mà?

Nói rồi lấy bạc đi ra,

Bông kiềng cà rá sắm mà đeo chơi.

Ba chục mua sắm đủ rồi,

Còn dư một chục nàng thời cho cha.

Phân trần ba má xét suy,

Lập thân trả thảo mẹ cha ơn dày.

Giao bôi một tháng mười ngày,

Ký lục sắm rày vòng đặng hai đôi.

Thiệt là sung sướng vô hồi,

Lên xe xuống ngựa chơi bời nhổn nha.

Coi phải người vợ Lang-sa,

Hình dung tươi tốt nết na dịu dàng.

Phút đâu có giấy gởi sang,

Đổi thầy Ký lục xa đàng phó li.

Thầy ký buồn bực sầu bi,

Nói cùng con vợ vậy thì em ơi.

Phen này anh đổi xa vời,

Đổi đi Lục tỉnh xứ thời Trà Vinh.

Vợ chồng Ký lục đồng tình,

Dọn đồ sắm sửa về trình mẹ cha.

Quan đổi con đi xứ xa,

Còn phận ở nhà vắng vẻ không ai.

Chẳng người khuya sớm vãng lai,

Cửa nhà sau trước không ai trong vào.

Mẹ cha nghe nói dào dào,

Mướn người ở giữ biết làm thời sao.

Bấy lâu ở chốn Sài Gòn,

Bây giờ xa cách lòng con thêm sầu.

Thằng Ngưu nó chẳng ở đâu,

Mướn nó săn sóc theo hầu chồng tôi.

Ký lục nghe nói kêu vô,

Mua quần mua áo bành tô cho rày.

Vợ chồng cha mẹ mừng thay,

Rạng ngày thứ sáu đưa ngay xuống tàu.

Nói cùng cha mẹ trước sau,

Bước cẳng xuống tàu từ giã mẹ cha.

Một trăm đồng bạc đưa ra,

Của này cho má với ba dưỡng già.

Con đi cách trở đường xa,

Chạnh lòng thương má với ba quá chừng.

Vợ chồng lão thợ rưng rưng,

Rể con có ngởi chạnh lòng ngẩn ngơ.

Xin ba với má làm lơ,

Con ở yên chỗ viết thơ gởi về.

Bớt thương bớt nhớ đừng chờ,

Lấy neo tàu chạy kịp giờ con đi.

Vợ chồng lão thợ hồi qui,

Xúp lê vội thổi tàu lui xa rồi.

Trà Vinh rày đã tới nơi,

Dọn đồ sắm sửa chơi bời chẳng lo.

Ký lục tên thầy Be Bo,

Phòng văn giúp việc ấm no gia đình.

Từ thầy đổi lại Trà Vinh,

Ăn cần ở kiệm bạc ngàn thiếu chi.

Vợ chồng sung sướng vinh vang,

Khiến hư Hai Đẩu vậy thì sanh tâm.

Đói cơm lạc mắm tèm hem,

No cơm ấm áo lại thèm nọ kia.

Vợ chồng như khóa với chìa,

Nỡ nào tham sắc mà lìa nhau ra.

Ngày đêm say đắm nguyệt hoa,

Trẻ già chẳng bỏ nhỏ mà chẳng dung.

Noi theo dâm nữ đời xưa,

Sắm thuyền cho rộng mà đưa bộ hành.

Thôn quê cho đến thị thành,

Ôm duyên đi bán người người đều hay.

Dưới đời mới thấy một tay,

Mấy thầy cũng đãi dọn bàn cũng ưa.

Thằng Ngưu nó nhắc tích xưa,

Cô không tu bỉ mà chừa lấy trai.

Bây giờ tao chẳng lấy ai,

Lấy mày tin cậy coi ngoài coi trong.

Trưa thời bắt cháu dủ phòng,

Cô cháu đồng lòng làm quấy ai hay.

Thằng Ngưu thưa với cô rày,

Dượng mà hay đặng ắt nay khó lòng.

Thằng Ngưu nước mắt ròng ròng,

Sợ súng sáu lòng dượng bắn tôi đi.

Dượng mày nào có biết chi,

Phải nó biết thì tao chẳng lấy ai.

Lấy người thiên hạ ở ngoài,

Huống hai cô cháu ai mà rõ đâu.

Cháu cô ân ái đã lâu,

Thằng Ngưu tuổi chất trên đầu mười lăm.

Tới ngày mười sáu tháng năm,

Sáu Trọng thôi mới về thăm quê nhà.

Xóm giềng to nhỏ gần xa,

Vợ mày đi lấy Lang-sa đã rồi.

Sáu Trọng nghe nói dầu sôi,

Anh em can gián thôi thôi chớ hiềm.

Chẳng qua thời vận đảo điên,

Sá chi một mảnh thuyền quyên buộc mình.

Số nàng gia thế tan tành,

Cơ dươn này thấu lòng trời chẳng hay.

Cũng bởi nhạc gia chẳng ngay,

Cầm ân không vững mực ngay không còn.

Muốn con năm bảy đời chồng,

Mà đem mà gả bạc phong cho nhiều.

Lấy hơi rể mới làm kiêu,

Âu ta tới đó đốt thiêu cửa nhà.

Bà tham chàng rể Lang-sa,

Cho nên tôi phải đốt nhà bà đi.

Vợ chồng phách tán hồn phi,

Ngó lên thấy lửa cháy thì rả tan.

Bà thợ chạy ra la làng,

Lửa này tôi biết lửa cưu lửa hờn.

Bởi mình ăn ở bất nhơn,

Cho nên có chuyện oán hờn vậy vay.

Tại bà ham chỗ rể Tây,

Cho nên tôi phải đốt nay gia đàng.

Trọng ngồi thấm mật giận nàng,

Âu ta xuống đó quyết đàng tử sinh.

Xuống tàu thẳng chỉ Trà Vinh,

Nhứt định liều mình vào chốn chông gai.

Thân này sanh tử bao nài,

Giết nàng khéo để giống loài gian dâm.

Làm cho rõ mặt phi thường,

Dựa hơi sang cả lập đường cầu cao.

Nói rồi Trọng mới bước vào,

Xem thấy mặt vợ nôn nao trong lòng.

Cô ngồi cửa sổ từng trong,

Sáo treo mành phủ tợ tiên non bồng.

Bỗng xem thấy rõ mặt chồng,

Trong lòng lơ láo xây lưng chẳng nhìn.

Ngày nay đặng chỗ hiển vinh,

Mắng rằng thằng Trọng dám nhìn tới ta.

Ỷ mình là vợ Lang-sa,

Bộ mày đáng mặt phòng khi xách giày.

Trọng nghe nàng nói giận thay,

Tao kỳ tam nhựt phân thây hành hình.

Căm loài Võ Hậu trớ trinh,

Sao không suy xét buộc mình bợn nhơ.

Đoái nhìn bóng ác hầu trưa,

Thiếu năm phút nữa trống đưa tan hầu.

Ký lục vốn chẳng ngồi lâu,

Trong lòng khoan khoái trông mau về nhà.

Về thấy sao vợ khóc la,

Mới kêu lại hỏi vậy mà việc chi.

Hai Đẩu mới nói vân vi,

Dễ tôi đâu giấy vậy thì với ông.

Thuở còn con gái đương đông,

Sáu Trọng nó cậy mai dong nó rày.

Bảo tôi kết tóc giao tay,

Lòng tôi không muốn ngày nay oán thù.

Nó là một đứa tội tù,

Sài Gòn nổi tiếng ban bù mặt rô.

Ký lục mới biểu kêu vô,

Đặng tao coi nó mặt rô thế nào.

Mới sai thằng Ngưu kêu vào,

Dượng tôi mời cậu sẽ trao một lời.

Sáu Trọng nghe nói biết rồi,

Nếu ta tới đó mạng thôi chẳng lành.

Đi vô mới đứng hùng anh,

Dẫu nó có bắn cũng đành dạ đây.

Dọn bàn can gián Trọng rày,

Nếu mày tới đó ắt lâm lao tù.

Trọng rằng chẳng phải thất phu,

Dẫu lâm chi tử lao tù sá bao.

Nguyện cùng đất rộng trời cao,

Hoàng thiên nỡ hại anh hào sa cơ.

Trong lòng Sáu Trọng trơ trơ,

Thay quần đổi áo kịp giờ ra đi.

Tới nhà Ký lục một khi,

Ông Tây thấy Trọng ra ni mời ngồi.

Đầu đuôi gốc ngọn kể coi,

Bạc lê vẽn sứa mổ thời em-mê. (1) Nói cho thiệt tôi ưa.

Bạc-đon ông chớ phát-sê, (2) Xin lỗi chớ giận.

Ắt-tăng mổ rắc-công-tê túc-xà. (3)Để tôi thuật lại tự sự trước sau.

A-quăng mết-trết (4) của ta, *** trước nó là vợ của tôi.

Rẽn-đía cả-sối lủy mà xỗ-huê. (5) Tôi không nói động đến nó mà nó bỏ nó đi.

Lủy với Tám Lịch cu-sê,(6) Nó ngủ với Tám Lịch.

Mổ mà chẳng có tấp-bê chút nào. (7)tấp-bê là đánh.

Thua buồn mả-lách mổ đâu,(8) Mả-lách là đau.

Na-ba đọt-mía những thao thức hoài. (9) Đọt-mía là ngủ.

Rủ-ê la-cát đánh bài, (10) Ru-ê la-cát là đánh bài.

Bẹt-đi của mổ một hai trăm đồng. (11) Bẹt-đi là thua.

Phi-ni lạt-sắng lũy dông, (12) Phi-ni lạt-sắng là hết tiền.

Bắt-ti đường lộ kiếm chồng Hàng sao. (13) Bắt-ti là đi.

Buồn thời phi-ni đi tàu, (14) Phi-ni là hết.

Con Đẩu nó ở Đa kao Sài Gòn.

Cu-dòn không đặng vuông tròn, (15) Cu-dòn là đồ bậy bạ.

Lũy làm xanh-bệt cô son ê hề. (16) Xanh-bệt cô-son là đồ thú vật con heo.

Cho nên mỗ mới kít-tê, (17) Kít-tê là bỏ.

Thiệt lũy mêm-sối theo lề bi-ten. (18) Mem-sối bi-ten như là đồ đĩ.

Dà-na lạc-sắng ken-ken, (19) Dà-na lạc-sắng là có tiền bạc.

Đon-nê on-dách lũy bèn bề sê. (20) Đon-nê on-dách lũy bèn bề-sê là cho nó một đồng bạc là ngủ với nó đặng.

Thằng Ngưu bồi chú nhà quê,

Dốt-pham cũng muốn bế-sê không nài. (21) Dốt-pham là vợ ông.

Tú-mông con-nết chị Hai, (22) Tú-mông cò-nết là ai ai cũng đều biết.

Xừ (23) đừng nghe nó là loài trổm-bê. (24) Xừ là ông. Trổm-bê là gạt gẩm.

Ký lục nghe nói phát-sê, (25) Phát-xê là giận.

Da-lu thôi mới toan bề bạc đen. (26) Da-lu là ghen.

Sao chú con-nết bi-ten, (27) Con-nết bi-ten là biết nó đồ đĩ.

Bạc-lê tút-xích không thì tấp-bê. (28) Nói cho mau không tao đánh.

Con Đẩu kề tai bạc-lê, (29) Bạc-lê là nói.

Tĩa-rê(30) Tỉa-rê là bắn**** lủy chết rồi đời oa-vu. (31) Oa vu là du côn.

Ký lục nghe nói ngẩn ngơ,

Cầm cây súng sáu muốn dơ bắn chàng.

Trọng rằng: Tôi thiệt vô can,

Ngực đây ông bắn cho an một bề.

Tới đây quyết một không về,

Cam tâm chịu bắn mỏ thề ba-bơ. (32) Ba-bơ là không sợ.

E cho Ký lục mẳng-tơ, (33) Mẳng-tơ là nói láo.

Chớ ta dầu thác bây giờ rạng danh.

Thầy ký đem dạ chẳng lành,

Trong lòng sắp đặt để dành mà phao.

Đạp bàn đá ghế té nhào,

Chén ly bể hết rồi phao cho chàng.

Phẹt-mê la-bót (34) vội vàng, (**** Phẹt-mê là đóng cửa.

Kêu lính bắt chàng đem bỏ đề lao.

Trọng nghe áo não tâm bào,

Ngày nay hoạn nạn biết ngày nào an.

Dọn bàn nước mắt hai hàng,

Ai dè mắc phải mưu gian làm vầy.

Anh em ta phải giăng tay,

Lên tòa sanh tử chớ rày bỏ nhau.

Sáng ngày Ký lục vào khai,

Dắc lên Biện lý bằng nay hỏi chàng.

Chẳng đòi chứng cớ dọn bàn,

Một mình Sáu Trọng hỏi han mọi lời.

Sao mày gan lớn bằng trời,

Tới nhà Ký lục vậy thời cách-xê. (35) Cách-xê là đập bể.

Trọng: Bẩm thầy ký măng-tơ,

Nào tôi có dám cách-xê đồ người.

Biện lý mới xử vậy thời,

Sáu Trọng tội đáng bỏ tù ba trăng.

Trọng rằng thiệt quá ức lòng,

Khi không kêu án ba trăng thình lình.

Dọn bàn nghe nói hãi kinh,

Đồng bang huynh đệ đồng tình nuôi nhau.

Anh em lớn nhỏ lao nhao,

Cảm thương Sáu Trọng tù lao oan tình.

Giận con Võ Hậu trớ trinh,

Hại anh Sáu Trọng lao hình không hay.

Dọn bàn huynh đệ mau tay,

Hùn tiền lo lót bằng nay vụ này.

Anh em kẻ ít người nhiều,

Góp được hai chục ta rày vô lo.

Cho chàng Sáu Trọng ấm no,

Nuôi chàng sung sướng chẳng cho hành hài.

Nói cùng sau trước đội cai,

Phân cùng lính tráng ai ai thương người.

Nói rồi từ giã chơn dời,

Giã từ cai đội bằng nay ra về.

Sáu Trọng trong lòng ủ ê,

Cám ơn huynh đệ nặng nề vì ta.

Tôi trông mãn án tôi ra,

Đặng tôi vậy mà lo trả nghĩa nhơn.

Ơn kia nghĩa nọ đâu sờn,

Anh em huynh đệ nhớ ơn ngàn ngày.

Phút đâu mãn án đến ngay,

Quan trên kêu sổ bữa nay tha chàng.

Sáu Trọng cám nghĩa chi lang,

Ngày nay ra khỏi rạc ràng mừng thay.

Trước nhờ cai đội mấy thầy,

Sau nhờ lính tráng thân này thảnh thơi.

Nói rồi đi thẳng lên tòa,

Lạy quan Biện lý vậy mà bước ra.

Sáu Trọng nước mắt nhỏ sa,

Ơn anh em bạn tôi mà đội ơn.

Dọn bàn nghe nói thiệt hơn,

Lấy năm đồng bạc cho em về tàu.

Sáu Trọng mặt ủ dàu dàu,

Ơn chư huynh đệ thuở nào mà khuây.

Dọn bàn mới nói lời này,

Làm ơn há để trông rày trả ơn.

Anh em tử tế thời hơn,

Cùng nhau huynh đệ keo sơn đời đời.

Anh em ta kiếp đến nơi,

Đưa chàng Sáu Trọng kịp thời hồi loan.

Phúc đâu tàu tới vội vàng,

Sáu Trọng từ giã bước sang xuống tàu.

Anh em bạc tác dàu dàu,

Em về anh ở biết ngày nào nguôi.

Cũng vì ác phụ khiến xuôi,

Anh em nên mới lui cui nhộn nhàn.

Sáu Trọng mới nói vội vàng,

Anh em ở lại nhứt đoàn bình an.

Nói ra nát ruột tím gan,

Xúp-lê vừa dứt tân gian giữa vời.

Mỹ Tho giây phút tới nơi,

Lên xe Sáu Trọng về thời bình yên.

Nội ngày xe tới Bến Thiềng,

Gặp người bạn cũ thấy liền hỏi thăm.

Đi đâu vắng mặt nửa năm,

Ngày nay nắng giãi mưa dầm về đây.

Sáu Trọng mới nói lời này,

Dễ đâu dám giấu xin bày phân minh.

Cũng vì con vợ Trà Vinh,

Hại tôi ba tháng bất minh ngục hình.

Anh em thấy vậy thương tình,

Ra công nuôi dưỡng ân sinh sáng tày.

Dọn bàn nghe nói mới hay,

Có anh Năm Tị ví tày thịt xương.

Thấy chàng Sáu Trọng càng thương,

Vợ mày là đứa bất lương những ngày.

Tao biết hồi trước ở đây,

Vợ chồng tao nói với mày không sai.

Tại em lấp bỏ ngoài tai,

Ngày nay mắc phải con Hai hại rày.

Nói rồi huynh đệ phân tay,

Năm Tị bước cẳng về ngay quê nhà.

Này đoạn con Đẩu tính xa,

Gởi thơ Năm Tị vậy mà anh hay.

Tôi giận thằng Trọng lắm thay,

Xin anh giết nó để rày làm chi.

Anh mà giết đặng một khi,

Một trăm đồng bạc tức thì đền công.

Năm Tị dở thơ xem xong,

Nực cười con Đẩu hai lòng bội phu.

Hại chàng Sáu Trọng ở tù,

Vậy mà trong dạ oán thù chưa nguôi.

Coi thơ tức giận một hồi,

Lấy tiền không giết ai mà làm chi.

Nói rồi quày quả ra đi,

Kiếm thằng Sáu Trọng vậy thì cho hay.

Gặp Trọng tại hàng cháo khoai,

Anh em mừng rỡ dắt ngay lên lầu.

Năm Tị mới tỏ đuôi đầu,

Hỏi em có biết chuyện nhà hay chăng?

Trọng nghe thôi mới thưa rằng,

Vốn tôi nào biết chuyện gì ở đâu.

Năm Tị nghe nói lắc đầu,

Thiệt con Hai Đẩu nó cầu hại mi.

Biểu qua giết chết em đi,

Đừng để mày sống nó thì căm gan.

Biểu tao mau phải lo toan,

Giấy săn một tấm gởi sang đền nghì.

Sáu Trọng nghe nói sầu bi,

Tôi mà còn sống vậy thì nhờ anh.

Tị rằng vốn nó chẳng lành,

Em dầu giết nó cũng đành sá chi.

Sáu Trọng mới nói một khi,

Trả thù cho đặng thác thì cũng yên.

Nói rồi vội vã đi liền,

Xuống tàu trực chỉ thẳng miền Trà Vinh.

Âm thầm để dạ một mình,

Tới nơi trời tối ta rình tiêu hao.

Anh em ai chẳng biết nào,

Sáu Trọng ẩn mặt chẳng vào không ra.

Thốt thôi con Đẩu phòng hoa,

Một đêm chẳng ngủ vào ra thức hoài.

Đêm nay chẳng biết nhớ ai,

Trong lòng buồn bực ai hoài sầu bi.

Đêm nay đêm thiệt lạ kỳ,

Không cho mình ngủ vậy thì chú nao.

Có con chim cú bay vào,

Vội vàng đậu trước hàng rào kêu lên.

Tiếng kêu nghe bắt rùng mình,

Bữa nay sao lại chim linh bày điềm.

Hèn chi trong dạ không yên,

Nhứt mình lâm nạn không thì mẹ cha.

Mãng còn nghĩ nghị gần xa,

Phút đâu trời đã vậy mà bình minh.

Ký lục mới hỏi sự tình,

Sao em không ngủ những thao thức hoài.

Thuở nay em ở cùng qua,

Em không cực khổ vậy mà móng tay.

Hai Đẩu nghe nói giận lắm thay,

Mày thằng chó chết hỏi rày làm chi.

Ký lục le lưỡi một khi,

Vội vàng xách nón liền đi nhà hầu.

Sáu Trọng chờ đợi đã lâu,

Trống hầu khởi đánh dạ âu mừng thầm.

Sáu Trọng hơi giận hầm hầm,

Bới đầu vén tóc chơn lần bước ra.

Bới đầu lại rút đuôi gà,

Sợ khi ngộ trận xổ ra khó lòng.

Con Đẩu thời vận tới rồi,

Sáu Trọng ăn cắp mát thôi của người.

Bước vô tới đó tức thời,

Coi mà con Đẩu buôn lời làm sao.

Chung quanh cửa đống then gài,

Thằng Ngưu con Đẩu ở nay trên lầu.

Sáu Trọng tới đó đã lâu,

Bèn kêu Hai Đẩu mày đâu hỡi mày.

Bởi mày đem dạ tà tây,

Đến nay mày phải hồn bay khỏi mình.

Ta là nên đứng hùng anh,

Há thèm húy tử tham sanh nỗi gì.

Nói rồi cạy cửa một khi,

Và cậy và đá cửa thì nát tan.

Vội vàng bước lại chưn thang,

Bước lên liền ngó tứ phan kiếm tìm.

Cả kêu Hai Đẩu bạn hiền,

Ra đây tao hỏi sạ duyên một lời.

Con Đẩu nổi giận tơi bời,

Chồng tao đi khỏi vào đây làm gì?

Sáu Trọng nổi giận sân si,

Hổ tử lưu bì nhơn tử lưu danh.

Cô mà lấy cháu sao đành,

Cũng như thú vật dạo gành ăn dơ.

Thằng Ngưu nghe nói bây giờ,

Không phương trốn tránh trơ trơ chịu rày.

Nguyện cùng đất rộng trời dày,

Dầu anh có giết mạng này sá chi.

Thằng Ngưu quì xuống tức thì,

Cúi đầu lạy dượng xin tha mạng toàn.

Việc này tại cô bày đàng,

Cóc đâu lắc lẽo trèo thang làm gì.

Lạy dượng tôi thiệt ngu si,

Dung tôi cho đặng mạng ni vẹn toàn.

Sáu Trọng mới nói vội vàng,

Mày là con nít tao màng sá chi.

Nói rồi làm bộ một khi,

Rút giáo chém trúng vậy thì ngang tay.

Cho mày một chút vít rày,

Răn mày cho biết sự nay đáo đầu.

Thằng Ngưu chạy xuống thang lầu,

Mình run bây bẩy dạ âu điếng hồn.

Tôi thằng con nít trí khôn,

Phải tôi sơ ý bay đầu còn đâu.

Lúc này Hai Đẩu trên lầu,

Đuổi thằng Sáu Trọng mày hầu xuống thang.

Mày thằng chó chết vô đoan,

Tao không mắc nợ đòi cang cớ nào.

Mày không nhớ thuở tù lao,

Tao làm ba tháng ràng ràng mới đây.

Chớ nên lấp lửng tới rày,

Bồi tao lấy chổi đánh ngay trên đầu.

Thật chàng tích giận đã lâu,

Ngày nay nghe mắng xiết bao lửa hừng.

Nói rồi xách mác lại gần,

Chém chơi một mác ngã lăn nằm dài.

Tiếp thêm một mác ngang tai,

Thọc luôn một mác trúng ngay cửa đì.

Hay tin lính tráng bố vi,

Kiếm bắt Sáu Trọng vậy thì bằng nay.

Sáu Trọng thôi mới nói rày:

Muốn như con Đẩu vô đây nạp mình.

Anh em chưa rõ chơn tình,

Tôi làm tôi chịu dám khinh luật trời.

Nói rồi tức tốc chơn dời,

Xách mác vậy thời tới nạp cửa công.

Biện lý mới hỏi làm song,

Ai mà chém nó vậy thì khai ra.

Cho nên xách mác tới ta,

Thông ngôn liền hỏi nói mà cho mau.

Thầy thông mới hỏi trước sau,

Ai mà đâm chém ở đâu với mày.

Biết tên khai thiệt ra đây,

Đặng quan bắt nó bằng nay gia hình.

Sáu Trọng bày tỏ chơn tình,

Không ai đâm chém sự mình bày ngay.

Tôi giết Hai Đẩu thác rày,

Phân thây muôn đoạn bằng nay tại nhà.

Thông ngôn nghe nói thiệt thà,

Bẩm cùng Biện lý vậy mà đặng hay.

Biện lý nghe nói kinh thay,

Biểu đem thằng Trọng giam rày đề lao.

Ký lục nghe rõ âm hao,

Vội vàng lấy nón mau mau về nhà.

Về đến thấy vợ xót xa,

Thây phân muôn miếng coi mà quá ghê.

Ký lục sầu thảm ủ ê,

Dặn em đóng cửa chớ hề lỏng lơ.

Em chết cũng vì ơ hờ,

Kêu Ngưu mà hỏi dươn do sự tình.

Tao đi căn dặn nhiều phen,

Biểu mày đóng cửa ở yên trên lầu.

Mày chẳng nghe chút lời tao,

Để cô mày thác thiệt tao giận mày.

Ngưu bèn đầu cúi lạy thầy,

Cửa tôi có đóng xem rày nát tan.

Nó thằng du côn to gan,

Ở đất Sài Gòn ai nấy biết danh.

Cô tôi thường bữa đánh bài,

Cũng vì thầy biểu một hai ở nhà.

Bây giờ cô thác ra ma,

Tôi liều mình thác theo mà cô Hai.

Thầy ký nghe nói ai hoài,

Em nuôi có nghĩa tại loài du côn.

Tốn hao lo chém hết phồn,

Để chi những đứa du côn khó lòng.

Ký lục chôn cất an bài,

Có giấy Biện lý đòi nay vô tòa.

Biện lý thôi mới hỏi qua,

Làm sao nó giết vợ mà chết đi.

Ký lục bày tỏ một khi,

Tôi mà còn ở tại ni nhà hầu.

Việc này thù oán đã lâu,

Nó quyết hãm hiếp làm rầu vợ tôi.

Đầu đuôi hỏi đã xong xuôi,

Kêu chàng Sáu Trọng ra thời vấn tra.

Làm sao giết vợ người ta,

Mày khai cho thiệt giữa tòa nghe coi.

Sáu Trọng mới nói hẳn hòi,

Nó loài ác phụ để mà làm chi.

Xin trên quan lớn xét suy,

Tôi thưa một chút ông thì rõ xa.

Quan trên thôi mới xét ra,

Cũng vì con Đẩu nó mà chẳng minh.

Tội này tuy đáng tử hình,

Song tao không chém lưu tình với mi.

Giam chàng khám tối một khi,

Đặng chờ giấy lại giải thì Mỹ Tho.

Ít ngày giấy lại cho hay,

Điệu chàng Sáu Trọng bằng nay xuống tàu.

Mỹ Tho nay đã tới rồi,

Đem chàng thôi mới hỏi tra sự tình.

Chín tây ngày xử đại hình,

Còng Lê Văn Trọng giữ gìn đam lên.

Mã tà lính tập đôi bên,

Đội cai súng ống nghiêm trang trong ngoài.

Lại thêm lục tỉnh gái trai,

Đều đến cửa ngoài nghe xử thể nao.

Quan tòa lẳng lặng nhìn nhau,

Bằng mai tới tối không rao đều gì.

Có quan Thầy kiện một khi,

Ở đâu đi đến vậy thì không hay.

Tay thời đập ghế vỗ bàn,

Chơn thời dậm đất hét vang những là.

Quan tòa thôi mới thốt ra,

Tên này có tội luật ra chém đầu.

Hai bên cô bác thảm sầu,

Tay lau nước mắt chơn hầu bước ra.

Trọng còn nói tiếng Lang-sa,

Quan trên dạy chém tôi mà mẹt-xi.

Tử sanh thiên số nan kỳ,

Nào tôi có tiếc thân ni làm gì.

Đem tôi xuống khám cho rồi,

Đặng tôi vậy thời làm một bức thơ.

Gởi thăm cai đội nội cơ,

Cùng là cô bác tóc tơ rõ tình.

Phút đâu trời đã bình minh,

Âu ta cất bút tả tình nên thơ.

VẬY CÓ THƠ RẰNG:

“Trước kính lạy Đội Cai bá bái,

sau gởi thăm huynh đệ bình an.

Kể từ ngày dời gót băng ngàn,

lên đất Mỹ sau tòa kêu án.

Nay quan trên công bình thẩm đoán,

lấy luật hình lại xử trảm chi.

Nay gởi thơ cô bác tường tri,

cùng thăm viếng đệ huynh mạnh giỏi.

Đường sanh tử tử sanh nào khỏi,

xin dưới này đừng nhớ đừng thương.

Mai sau dầu hồn xuống suối vàng,

ơn cô bác còn ghi ngàn thuở.

Chẳng thà thác cho trọn niềm chồng vợ,

sống đọa đày sống cũng nhơ danh.

Đứng làm người vậy mới hùng anh,

chẳng phải kẻ tiểu nhơn húy tử.

Sự cô bác cũng là hay chữ,

tỏ mấy lời mực chấp châu thơ.

Khám lớn còn nương náo đợi chờ,

trông giấy lại phản hồn âm cảnh.

Sự còn mất mấy ai tránh khỏi,

việc tử sanh tại ở thiên công.

Thơ làm gởi lại đã xong,

Giã từ cô bác ở ăn vuông tròn.

Mai tôi lên khám Sài Gòn,

Đặng chờ giấy lại phản hồi Trà Vinh.

Từ đây hai ngả u minh,

Giấy tờ không lại buồn tình dạ ta.

Trách thay quan lớn trên tòa,

Sao không đem chém để mà làm chi.

Nặng nề khó đứng khôn đi,

Năm sáu tháng thì chẳng đặng vào ra.

Cho nên châu lụy nhỏ sa,

Lấy mây làm viết tả thơ giải buồn.

VẬY CÓ THƠ RẰNG

“Hoàng thiên ôi có biết!

Địa hậu hỡi có hay!

Từ thuở giao tay

phân đoan cùng vợ.

Dốc tròn căn nợ,

chẳng nệ tử sanh.

Trai đứng hùng anh,

bao nài sanh tử,

Nào hay thục nữ

đem dạ bội phu.

Hại tôi ở tù,

Trà Vinh ba tháng.

Cho nên thù oán,

cũng bởi tại ai.

Sanh sự lấy trai,

biểu người giết bỏ.

Đội cai chưa rõ,

Phân lại cho tường.

Chớ đạo cang thường,

sao không thương tiếc.

Nhưng mà phải giết,

đặng sửa muôn dân.

Chịu chữ phong trần,

có hơn ba tháng.

Quan tòa công án,

xử quyết trảm chi.

Hai ngả biệt ly,

làm thơ một bức.

Sự tôi không ức,

cô bác đã hay.

Nay tôi tỏ bày,

anh em đặng rõ.

Quan tòa xử đó,

người ép kêu oan.

Chống án ngay gian,

về Tây xét lại.

Kẻo mà dỏng ngải,

tuổi hởi ấu xuân.

Nên đứng anh hùng,

nữ nam thương tiếc.

Lòng tôi chí quyết,

hồn xuống suối vàng.

Kẻo để đày sang,

xứ người cực khổ.

Chẳng qua mạng số,

sanh tử lẽ thường.

Ai có tiếc thương,

thì tôi cũng cám.

Lòng tôi đâu dám,

cãi lịnh Hoàng thiên.

Để xuống huỳnh tuyền,

vợ chồng trọn đạo.

Vì chưng quả báo,

kiếp trước làm sao.

Nên kẻ bị đao,

người thời bị chém.

Lại thêm lưu lạc,

mồ đã đất người.

Thiên hạ chê cười,

muôn phần xấu hổ.

Vài lời thô lỗ,

cẩn ký nay thơ”.

***

Thơ ghi một bức vừa xong,

Đặng cho cô bác rõ lòng ngay gian.

Bởi ai trước ở phụ phàng,

Nên sau tôi mới đứt đàng ngải nhân.

Nói ra tủi hổ muôn phần,

Tính ra cho hết trăm lần gian nan.

Ngày nay gần xuống suối vàng,

Tạm làm một bổn dương gian để đời.

Anh em lớn nhỏ xem chơi,

Những phường bóng sắc trên đời chớ tin.

Uống ăn sau trước giữ gìn,

Phụ nhơn nan hóa hại mình không hay.

Trước sau lời đã tỏ bày,

Anh em coi lấy giữ rày lấy thân.

Ai ai cũng ở trong trần,

Bãi bui trước mặt hại thầm sau lưng.

Tháng qua ngày lại xây vần,

Phúc đâu giấy lại lao xao tiếng đồn.

Tràn rao khắp chốn thị thành,

Dẫn chàng Sáu Trọng hành hình một khi.

Trọng rằng: Từ giã cố tri,

Anh em ở lại vĩnh vi trọn bề,

Anh hùng sống ở thác về,

Nên hư cũng tiếng theo lề lối xưa.

Người than kẻ khóc như mưa,

Phút đâu giờ tới chiêng đưa mấy hồi.

Bá quan tựu tới vừa rồi,

Điễn quan đọc án dứt lời đầu bay.

Nôm na sự tích tỏ bày,

Dở hay cũng tiếng để rày làm gương.

< Lùi		Tiếp theo >