ĐỖ NGỌC: CÁI ĐẸP CÓ... GIỚI TÍNH KHÔNG?

Tôi bắt đầu chụp nude từ lúc nào? Hình như năm 1995. Một sớm mai kia, nắng sáng tinh khiết trong trẻo chiếu vào phòng của nhà khách, nơi tôi và cô bạn lưu trú vài ngày trong chuyến công tác.

Gió nhẹ thổi rèm cửa voan trắng bay bay. Cô bạn vừa thức dậy đang ngồi bên mép giường nghiêng đầu chải tóc. Ánh sáng ngược hiển lộ thân thể mảnh mai thanh xuân trong chiếc váy lụa trắng của bạn. Nắng vẽ viền sáng ven mái tóc dài, nổi bật giữa khoảng sáng âm tính trong phòng. Tôi rón rén lấy máy chụp và chụp, gần như cuống quýt “Đừng để ý, như chỉ có mình cậu trong phòng thôi…”. Vẻ say sưa và “khổ công” của tôi khiến cô bạn quên đi sự xấu hổ, để tôi chụp những shot ảnh nude đầu tiên, một khuôn hình mà vẻ đẹp của đường nét cơ thể phụ nữ chỉ là một phần trong bối cảnh - câu chuyện ảnh.

1972459_399808306827737_8038232039765505927_n

Trước đó, tôi không quan tâm mảng ảnh nude, vì không thích, không cảm và nghĩ mình không có điều kiện (người mẫu) cũng như khả năng thực hiện/thể hiện. Một lần, người bạn lớn thân thiết tặng tôi cuốn sách ảnh nude của nước ngoài in rất đẹp, giá 120 USD “Mua cho em, vì em đang quan tâm. Chụp nude, em nên chụp như bức ảnh chị rất thích này”. Đó là một bức ảnh chụp khỏa thân chàng trai và cô gái. Họ ngồi xoay lưng lại ống kính, nhìn ra cửa sổ mùa xuân, một không gian yên bình, thơ mộng. Ảnh đen trắng mono tone dịu dàng, thanh khiết. Cũng từ đấy, mỗi lần ra nước ngoài, tôi đều “chết dí” trong các cửa hiệu sách, chỉ xem “cọp” ảnh nude. Những năm 90 ấy, một, hai trăm đô la một cuốn sách ảnh giá trị cũng là vấn đề. Xem để biết, để học và cũng để ...tránh lặp lại. Sáng tạo, ngoài yếu tố mới, cần cảm xúc, chân thành và có tình - tôi nghĩ.

“Người mẫu” đầu tiên bất đắc dĩ ấy còn làm mẫu nude cho tôi thêm một hai lần. Rồi tôi có thêm những người mẫu khác, là bạn bè thân thiết, thương tình sự “say sưa” sáng tác của tôi mà “nhẹ dạ”- như các bạn nói. Lên rừng, xuống biển, cảm xúc bất chợt giữa bối cảnh thiên nhiên…và luôn luôn có sự tháp tùng, bưng bê che chắn đạo cụ của một cơ số đáng kể các...bạn gái cùng đi.

Ảnh khỏa thân, không chỉ là câu chuyện của chi tiết, bộ phận. Nó là câu chuyện của đường nét, ánh sáng và cảm xúc. Tôi luôn thích và mong muốn "bắt" được vẻ đẹp của "câu chuyện" giữa bối cảnh thiên nhiên. Và như thế, cần sẵn sàng tinh thần có thể bị “thăm hỏi”, lập biên bản hành chính (chẳng hạn) về hành vi “công xúc tu sỉ” ngoài không gian riêng. Một nhiếp ảnh gia nam từng bị giữ, lập biên bản vì chụp ảnh nude trong sân golf, và người đứng đầu Hội nhiếp ảnh phải “bảo lãnh” về. Đồi cát nắng bỏng da, lăn lê xoay trở, nơi “công việc” luôn bị dừng vì xuất hiện người gánh cá đi qua, đàn bò đi lại. Bãi biển cả ngày trời không chụp được một cảnh ưng ý vì luôn có ghe tàu cá chạy qua, ngư dân khiêng lưới về nhà, dù đã chọn nơi hoang vắng. Rừng thoắt nắng thoắt âm u, muỗi bay như vừng, cuối ngày cả trăm nốt đốt trên thân trần người mẫu…

Thường, tôi chỉ có lời nhẹ nhàng với người mẫu: “Đừng chú ý xung quanh, coi như có mình bạn giữa bối cảnh này. Mình nhìn mà không thấy gì đâu”. Không đơn thuần là một lời dỗ dành, để người mẫu yên tâm. Giữa người mẫu và người chụp có sự tương tác của tình thân, tin cậy, xúc cảm chung về/vì cái đẹp.

Đôi khi tôi tự hỏi: “Cái đẹp có giới tính không?” Rồi tự trả lời: Nhà nhiếp ảnh cảm thụ cái đẹp với tư cách một cá thể giới tính, nhưng thể hiện/sáng tạo dưới ánh sáng chung của lý tưởng: cái đẹp, thuần nhất.

Tôi vẫn đang học và nghĩ. Đôi khi lại suy tư "đẹp, rồi sao?". Vẫn tôi, lại nghĩ: Chẳng sao cả, những vẻ đẹp đi qua ta, đôi khi không cần đến cả thông điệp. Đẹp thôi, đã là một phẩm chất!

(Note chưa cũ lắm, ảnh đã triển lãm và in sách)