LMQ

LƯƠNG THỊ ÂN (1927 - 5g sáng ngày 12.10.2017) - THƠ VIẾT VỀ MẸ

Mục lục
LƯƠNG THỊ ÂN (1927 - 5g sáng ngày 12.10.2017)
LỜI CẢM TẠ SAU TANG LỄ CỤ BÀ LƯƠNG THỊ ÂN
THƠ VIẾT VỀ MẸ
TIỄN MẸ VỀ CÕI VÔ CÙNG
2. TRĂM NĂM NHƯ CHỚP MẮT - MẸ ĐÃ ĐI CHỢ VỀ
Tất cả các trang

 

MẸ

Khi con chim chích chòe hót vang ngọn cau

mẹ thức dậy ngồi bên bếp lửa

mùa đông xô vào cánh cửa

gió lạnh lẽo xẻo buốt xương

những cơn ho đục khoét hết đêm trường

mẹ trơ trọi biết lấy gì chống chọi?

giông bão đi qua

hằn vết nhăn trên trán mẹ già

con thơ dại trèo lên cây bưởi hái hoa

đỏng đảnh bước xuống vườn cà

đâu thấy bóng mẹ run lẩy bẩy

như một tàu chuối khô

cha con đã mỏi mệt bước giang hồ

trang sách đặt trên tay nghĩ ngợi

điếu thuốc lào lập lòe đêm tối

cát bụi cũng quạnh hiu

những đêm mưa ủ dột tiếng chim kêu

mẹ ru hời khắc khoải

mười tám tuổi con xa nhà đi bộ đội

đêm ngủ còn nghe mẹ gọi trong mơ

tiếng súng gầm lên trên trời Danrek

khúc dân ca rách nát

đồng đội con có người đã chết

còn há mồm để được gọi mẹ ơi!

đêm đêm con thắp ngọn sao trời

hỏi gà gáy ven sông

mẹ dậy lúc nào khi trời chưa kịp sáng

bếp lửa nhen lúc nào mà bây giờ còn ấm?

con hỏi chõng tre

từ lúc nào mẹ cựa mình thức trắng?

tưởng tượng một ngày kia

trăng treo trên vòm trời Đà Nẵng rất khuya

mẹ khỏe mạnh giã gạo

hương cau thơm rụng đầy sân nhà ông ngoại

thuở ấy mẹ mới về với cha

mới nghĩ vậy thôi con sung sướng khóc òa

một niềm vui vĩnh cửu...

 

NGÀY MẸ VỀ ĐÀ NẴNG

Lang thang sang Thái Lan

Trở về không gặp mẹ

Căn nhà rộng gấp hai

Con hóa thành đứa trẻ

Đây giường nằm của mẹ

Sợi tóc bạc vẫn còn

Bảy mươi còn xuôi ngược

Cũng vì cháu với con

Chập choạng bóng hoàng hôn

Bếp lửa giờ tắt ngúm

Buổi sáng nắng mai lên

Con mải mê ngủ nướng

Không được nghe từng tiếng

Gọi con dậy đi làm

Bốn mươi còn làm biếng

Mẹ không lời than van

Lang thang sang Thái Lan

Mơ về nhà gặp mẹ

Bây giờ chỉ mình con

Bơ vơ như đứa trẻ

GIẤC NGỦ CỦA MẸ

(Thương tặng Tân và Tiến)

có bao giờ mẹ ta ngủ hồn nhiên

thanh thản nằm trên chõng tre sau bếp?

gió thổi rúc xương cuối mùa mưa rét

mẹ cựa mình thao thức với chiêm bao

 

mẹ ta nhớ nhiều cổ tích với ca dao

dù chữ cắn đôi mẹ không biết đọc

ta chưa thấy mẹ cười, chưa nghe mẹ khóc

gương mặt đăm chiêu ngay lúc ngả lưng nằm

 

ta lớn lên như cá lội biệt tăm

xuôi ngược giữa dòng đời cay nghiệt

có bao giờ mẹ được nằm trên vần thơ ta viết

với những hương hoa phù phiếm ở đời?

 

ta cầm hương hoa vung vãi khắp nơi

cho mối tình đầu, tình sau, tình cuối

thì lúc ấy mẹ ngồi trong bóng tối

tựa cửa một mình chống chọi với mùa đông

 

ta lớn lên thắp triệu ngọn lửa hồng

sưởi ấm trái tim bao tình-nhân-băng-giá

thì lúc ấy mẹ còng lưng quét lá

khi đốt cháy lên không đủ ấm bàn tay

 

đêm mẹ nằm co - ta nhớ cái cò gầy

lặn lội bờ sông, đầu ghềnh, cuối bãi

đêm mẹ nằm nghiêng - ta nhớ dòng suối chảy

lặng lẽ trôi qua giữa náo động ồn ào…

 

bất chợt ta nhìn hai hố mắt mẹ sâu

đã thấy sự lo toan, buồn phiền, mệt mỏi

mẹ chỉ âm thầm và suốt đời lặng lẽ

gương mặt đăm chiêu ngay thảnh thơi nằm

(1988)

 

RU MẸ NGỦ

(Tặng chị Ái)

Mẹ ốm sốt mấy ngày rồi

Con ru mẹ ngủ đứng ngồi ầu ơ

Hiền lành như một trẻ thơ

Mẹ cười móm mém cũng vờ ngủ say

Con ru hạt lúa sum vầy

Trĩu vàng đồng ruộng những ngày ấm no

Hai sương một nắng ốm o

Ầu ơ! Mẹ ngủ để cho khỏe dần

Khẽ thôi tiếng guốc ngoài sân

Mẹ vừa chợp mắt một lần ngủ ngon

Những ngày mẹ ốm là con

Không biết những tiếng cười giòn đi đâu?

 

NHỮNG NGÀY MẸ BỆNH

Có những ngày nắng sớm cũng quạnh hiu

Trời trở gió mẹ lại vào bệnh viện

Làm nũng, làm nư như trẻ nhỏ lên mười

Khuya giường bệnh cần có con bên cạnh

Trái gió trở trời, nóng run, rét lạnh

Mẹ ngỡ như lúc lội ruộng mưa dầm

Thời thiếu nữ qua nhanh hơn chớp mắt

Đã gần chín mươi như lá sắp lìa cành

Viết câu thơ bên giường bệnh mẹ nằm

Chữ nghĩa nhẹ tênh chênh vênh phù phiếm

Thơ ơi thơ có an ủi nhọc nhằn

Vỗ về mẹ - cơn đau đang ùa đến?

Cầm tay mẹ những phút giây chống chếnh

Con lựa lời như dỗ ngọt trẻ thơ:

“Mẹ cố ngủ, cố ăn  mau khỏi bệnh

Mẹ có ngoan - bác sĩ mới cho về”

Phía ngoài trời mưa gió kéo lê thê

Đột ngột chân mây dần dần hửng nắng

Câu thơ con lặng lẽ ước mơ:

“Mẹ về với con” cửa nhà thôi quạnh vắng

Thơ về mẹ là câu thơ im lặng

Tuổi năm mươi - con là trẻ lên mười

Năm tháng của một thời thiếu nữ

Lại quay về với mẹ sắp chín mươi…

(2015) 

THƠ CỦA MẸ

Mẹ đã đi chợ về

Hồng tươi con cá quẫy

Như câu thơ ngũ ngôn

Nhịp nhàng và mềm mại

Kìa bài thơ thất ngôn

Là chùm đào trĩu trái

Tôi cầm đưa môi hôn

Nhớ quê nhà xa ngái

Kìa thơ tình cỏ dại

Là những bó rau xanh

Nằm trên bàn tay mẹ

Lem luốc bụi thị thành

Kìa vần thơ lục bát

Là những ký gạo ngon

Hạt ngọc từ xứ Quảng

Phiêu lạc đến Sài Gòn

Kìa bài thơ tứ tuyệt

Là nước mắm đậm đà

Từng giọt thơm điếc mũi

Sực nhớ lắm quê nhà

Mỗi ngày mẹ đi chợ

Đem về vô số thơ

Qua bài tay nội trợ

Cưu mang con từng giờ

Từng ngày trôi mải miết

Sống trọn vẹn với thơ

Nhưng thơ con bất lực

Dù nuôi mẹ trong mơ

Trăm năm như chớp mắt

Mẹ đã đi chợ về

 

MẸ 
(Trích trường ca Hành trình của con kiến)

mẹ ơi! mỗi sớm mai chạm mặt với bình minh

con lại xòe hai bàn tay trắng

nhìn xuống hai bàn tay trắng

tự nhủ hương của hoa

kết tinh từ cay đắng

không gì vững bền hơn sự cần lao

được làm người lương thiện

không gì thơm tho hơn hoa hồng trong miệng

là ngôn từ chia sẻ yêu thương

là tiếng nói dịu dàng

những miếng ngon vật lạ trên đời

con đã nếm chân trời góc biển

vẫn không ngon hơn một củ khoai lùi

mẹ bóc vỏ mớm cho con ngày thơ ấu

những miếng ăn từ bàn tay mẹ nấu

còn có cả tấm lòng

cả gió rét mùa đông

mẹ tất tả giật gấu vá vai kiếm từng xu ngoài chợ

một đồng lãi gánh mười đồng nợ

ăn mắm mút dòi

dè sẻn chắt chiu

ngay cả lúc cơm sôi

còn có cả giọt mồ hôi

của mẹ

ngay cả khói chiều

bếp lửa reo cũng ấm êm hạnh phúc

làm sao có thể quên?

sống để dạ chết mang theo

làm sao có thể quên một điều giản dị:

“thượng đế nhân từ không có mặt ở khắp mọi nơi

ngài đã sinh ra các bà mẹ”

mẹ là hiện thân của từng giọt lệ

đã vì con mà khóc

vui cũng khóc

buồn phiền cũng khóc

đã vì con gạt đi nước mắt

lao ra giông tố cuộc đời

xòe cánh tay mỏng manh như nắng lụa

chở che con bóng mát dưới vòm trời

may mắn cho ai còn có mẹ

vẫn có em suốt cuộc hành trình

vẫn có những linh hồn thánh thiện

dõi theo ta như sao sáng trên trời

MẸ

Níu giữ anh ở lại với cuộc vui chỉ có thơ ?

Thơ viết viết hoa thì may ra

Chứ thơ viết thường cũng chẳng là gì cả

Nhưng anh là thi sĩ ?

Thi sĩ là ai quái quỷ ở cõi đời

Huống gì anh là kẻ lạc loài

Em ạ,

Níu giữ anh chỉ có thể bằng tiếng hát

Giai điệu dịu êm kỷ niệm thuở trai tơ

Anh lắng nghe với bao tà áo xanh đây mùa thu

Anh thổn thức lòng ta dăm con hạc gầy vút bay

Xòe ra mười ngón tay

Anh vuốt mặt và nghiêng chai xuống rót

Giọt rượu giọt bia giọt ái tình giọt đớn đau phiền muộn

Nốc cạn niềm vui lẫn lộn nỗi buồn

Anh ngồi lại mơ hồ tay vuốt mặt

Rưng rưng chiếc ghế cái mặt bàn ngổn ngang ly chén

Anh ngồi yên nghe từng nhịp đồng hồ

Trên đỉnh trời ngôi sao mọc như thơ

Chẳng là cái quái quỷ gì chỉ còn âm nhạc

Nhưng anh phải về

Chẳng có gì níu kéo anh rời khỏi cơn mê

Ngoài một điều duy nhất

Mẹ

Vâng, mẹ tựa cửa mẹ hiền lành mẹ nhẫn nại như đất

Chờ anh về từ lúc chiều đã khuất...

 

MẸ VÀ QUÊ HƯƠNG

 
Làm sao vẽ được cơn cuồng nộ của bão? Những đêm đen toác hoác cả vòm trời. Nơi đó, có dòng sông điên cuồng nhào xuống đất. Đất hóa thành sông lênh láng ngược lên trời. 

Vẫn có mẹ một mình trong nước xiết. Chân không chạm đất. Mẹ đưa tay níu rách cả bầu trời. Mẹ dìu con lên chiếc ghe nhỏ xíu, chở che con không để nước cuốn trôi.

Vẫn có mẹ đưa hai tay run rẩy, níu lại căn nhà đang bứt móng lướt đi, níu lại cánh đồng đang chìm sâu dưới nước. Bốn ngàn năm nhẫn nại một sử thi. Bốn ngàn năm qua bão cũng điên cuồng như thế. Đất hóa thành sông. Sông lạc cội nguồn. Biển hóa nương dâu qua nhọc nhằn đời mẹ, thành niềm vui rơi xuống giọt lệ buồn.

Sau cơn bão trở về quê vẫn còn có mẹ. Những cây tre vững chãi dựng lên nhà. Những lứa đôi dựng tình yêu mới. Đất nước hoài thai tiếng trẻ khóc oa oa. Trẻ lớn lên cũng bền lòng như mẹ. Chống bão nghìn năm giữ vững cả sơn hà.

Đã nhiều lần con ước mơ được vẽ lại sự cơn điên cuồng của bão. Để dặn lòng gắn bó với quê hương. Trong buổi chiều rơm rạ bóng hoàng hôn. Và con vẽ. Chân dung của cơn bão là giọt nước mắt lặng lẽ. Lăn trên gương mặt già nua của mẹ...

 

(2000)

MẸ VỀ QUÊ CHỒNG

Năm mươi năm làm dâu

Quê chồng xa lăn lắc

Lần đầu tiên đi về

Mẹ mừng rơi nước mắt

Đêm trằn trọc không yên

Ba con giờ đã mất

Sớm mai mẹ lên tàu

Anh con cầm tay dắt

Sông núi dài trước mặt

Bỗng dưng mẹ khóc òa

Lấy chồng mười bảy tuổi

Bảy mươi mới về nhà

Cỏ mọc bờ ruộng xa

Níu bước chân mẹ lại

Ba con bay về trời

Cánh diều xa tít mãi...

Thắp một nén nhang thơm

Trên bàn thờ ông nội

Chao ôi cái kiếp người

Như mây bay gió thổi

Được trở về quê chồng

Mẹ bây giờ mới thấy

Vui buồn thuở đầu tiên

Làm dâu năm mười bảy

Mẹ bần thần đứng lại

Vân vê vạt áo dài

Nhìn xuống đôi guốc mộc

Mòn vẹt gót chân chai...

 

VẪN CÒN CÓ MẸ

(Tặng anh Bùi Nguyễn Kha, Khiêm và Tú)

Không gì bất hạnh hơn khi ta cài trên ngực đóa hồng

để suốt đời nhớ mẹ

dù thế nào ta cũng là đứa trẻ

một đứa trẻ cô đơn

suốt đời cô đơn

khi đã xa vòng tay của mẹ

lời kinh Phật là lời chia sẻ

nén nhang thơm đến tận cõi niết bàn

hương huệ thơm mênh mang

khiến ta buồn muốn khóc

mẹ tảo tần suốt một đời cực nhọc

để nuôi ta hoàn thiện trở thành người

trên đường đi, ta đã gặp hoa tươi

gặp tiếng cười, gặp niềm vui hạnh phúc

là lúc ấy mỗi ngày mẹ bạc tóc

âu lo nhìn theo mỗi bước ta đi

ta lớn lên xa vòng tay của mẹ nhu mì

ta xa những ngày mẹ một mình tựa cửa

ta đâu biết trong từng hơi mẹ thở

vẫn trái tim độ lượng gọi ta về

vẫn ân cần giọng nói

gọi tên ta ngay cả lúc ngủ mê

vẫn từng đêm chờ đợi

đợi ta về...

lúc ta quay về, mẹ đã đi xa

mẹ về hư không, mẹ về mây trắng

ta đã khóc bởi trong lòng trĩu nặng

muốn gọi mẹ ơi nhưng gọi đến bao giờ?

mẹ vẫn về trong mỗi lúc ta mơ

chở che cho ta trong đời thường mệt nhọc

đêm nay uống từng lời kinh Phật

ta ngước lên trời thấy từng giọt mưa rơi

giọt mưa rơi trên môi

mặn như nước mắt

ta đã nhủ lòng ta đừng khóc

sao vẫn còn đau nhói phía trái tim?

xin mẹ ngủ bình yên

trong cuộc đời ta vẫn còn có mẹ

 

TẾT XƯA

Đi vào trong chợ

Tìm lại Tết xưa

Tôi mua sợi nắng

Về đan gió lùa

Mua môi thắm đỏ

Đang tách hạt dưa

Trời giăng mây trắng

Trẻ thơ nô đùa

Níu vạt áo mẹ

Gì cũng đòi mua

Kìa hoa vạn thọ

Củ kiệu cải chua

Phong bì đỏ chói

Thơm lời dạ thưa

Mai lan cúc trúc

Cá quẫy ngộ chưa

Nọ tranh ngũ sắc

Tố nữ hứng dừa

Kìa rau xanh nõn

Cá đồng khế chua

Vui trong ngày Tết

Bánh chưng giao thừa

Bếp ngon lửa ấm

Reo tiếng cười đùa

Í a í ới

Áo mới se sua

Bày chim ríu rít

Gọi nhau sang mùa

Mẹ ơi ngày Tết

Con đã lớn chưa?

Đồng tiền mừng tuổi

Mẹ cầm tay đưa

Làm sao mua được

Những ngày xa xưa?

Mùa xuân năm ấy

Vọng tiếng chuông chùa

Quê nhà thuở nhỏ

Gió lướt sang mùa

Ngày mẹ mười bảy

Con làm sao mua?

(Sáng 29 Tết Bính Thân - 7.2.2016)

 

MẸ TÔI

Có những điều dễ nhớ lại mau quên

Đã cưu mang tôi sung túc ấm êm

Từng sống một thời trong nhung lụa

Có bao giờ biết mơ về về hạt lúa?

Hạt lúa to bằng cả bầu trời

Lại bé tẹo như chân lý mà thôi

Tôi đã lãng quên khi đầy đủ nhất

Hạt lúa giấu mình bình thường như sự thật

Tôi đã nhớ nhung lúc đói rã rời

Hạt lúa hiện về như một con người

Mỗi lúc cầm trên tay hạt lúa

Là tôi nghĩ đến mẹ tôi góa bụa

 

TUỔI THƠ

thuở tôi còn nhỏ xíu

mẹ đầu tắt mặt tối ngoài chợ Cồn

giao tám anh chị em tôi cho chị Bốn

ngày ấy mẹ mới ngoài ba mươi

còn tôi nay hơn bốn chục

vẫn như trẻ con

sực nhớ ngày xưa được chị Bốn ẵm bồng

nay mẹ lưng còng

thay chị Bốn lo toan củi lửa

từng đêm ngồi tựa cửa

đợi tôi về ngật ngưỡng giữa cơn say

suốt một đời chân giẫm lên mây

tìm kiếm những vần thơ vô vọng

một tôi một bóng

lơ tơ mơ dan díu với thơ

đâu biết nhiều đêm khắc khoải giữa cơn mơ

mẹ sực tỉnh

mong trời mau sáng bước nhanh ra chợ

ngõ xưa gập ghềnh chị Bốn mới đôi mươi

đường nay khấp khểnh mẹ đã tám mươi

ngẫm nghĩ vậy thấy buồn trên mí mắt

lăn dài xuống môi...

(2004)

 
LÊ MINH QUỐC

< Lùi		Tiếp theo >