THUỞ MƠ LÀM... THI SĨ
LÊ MINH QUỐC
Năm lớp bảy, suốt ba tháng hè được nghỉ học tôi tha hồ trốn nhà theo lũ bạn đi tắm biển Mỹ Khê, Thanh Bình. Lần nọ, khi hay tin tôi suýt chết đuối, ba tôi bực lắm. Biết chắc thế nào chiều về cũng bị một trận đòn nên thân, tôi láu cá xin mẹ cho lên nhà ông ngoại tôi tìm chỗ náu thân. Ở đây, ngày qua ngày tôi tha hồ thẩn thơ dạo chơi trong vườn cây xanh, xem hoa nở, nghe chim hót... Riết rồi cũng chán. Tôi vào chui vào phòng ngủ của ông cậu tìm sách đọc. Bất kỳ sách nào lọt vào tay là tôi đọc. Để giết thời gian. Không hiểu cũng đọc. May mắn, có những bài thơ in trên tạp chí Phổ Thông do nhà thơ Nguyễn Vỹ làm chủ nhiệm thì tôi hiểu chút đỉnh.
“Bằng bằng, trắc trắc, bằng bằng...”. Cái nhịp điệu khoan thai ấy đã đi vào trong trí nhớ từ lúc nào cũng không rõ nữa. Đến một lúc, tôi bắt đầu tập tễnh... làm thơ. Bấy giờ, tờ báo Thằng Bờm cũng của nhà thơ Nguyễn Vỹ đã ra đời. Tôi bắt đầu gửi những bài thơ đầu tiên của mình đến tờ báo này, nhưng không được in. Ít lâu sau, tờ báo Thiếu Nhi của ông chủ nhà sách Khai Trí cũng góp mặt trong làng báo. Tờ báo do nhà văn Nhật Tiến làm chủ bút. Tôi lại gửi thơ của mình về cái địa chỉ mà đến nay tôi vẫn còn nhớ như in trong óc “159 Thiệu Trị, Phú Nhuận, Sài Gòn”Gửi thơ cộng tác với báo như gieo hạt. Chờ ngày hạt nẩy mầm. Chờ từng số báo. Mỗi kỳ báo ra là hồi hộp lật từng trang báo còn thơm mùi mực in để xem bài mình có được in hay không? Sau nhiều lần thất vọng, lần đầu tiên tôi rú lên khi thấy cái bút hiệu của mình năm chình ình trên mặt báo. Sướng nhé. Sướng suốt mấy ngày liền. “Tác phẩm” đầu tiên của tôi được in trên báo là bài Em tôi - in trên báo Thiếu nhi số 89 (13.5.1973). Năm đó tôi 13, 14 tuổi.
Sau này, trong một lần lang thang tại các hiệu sách cũ, tôi mua lại được tờ báo này và đọc ngấu nghiến. Như gặp lại người bạn thuở ấu thời. “Em tôi bé nhỏ/ Bầu bĩnh dễ thương/ Trên môi son đỏ/ Nụ cười trầm hương...”. Nay đọc lại những bài thơ của cái thuở ấy, tôi thấy mình làm thơ ngày một... tiến bộ. Bằng chứng là sau đó tôi liên tục có thơ in trên báo này - mà thơ ngày càng hay thế có chết không chứ! Này nhé! “Mười ba tuổi tập tập làm thơ/ Ngồi trong lớp học ngẩn ngơ nhìn trời/ Lắng nghe chim hót đầy vơi/ Quên lời cô giảng được xơi trứng gà”; hoặc “Quê nhà buổi sáng tinh sương/ Con gà trống gáy sau vườn ó o/ Xa xa bác mặt trời to/ Như vừa thức giấc tròn vo là tròn”...
Ít lâu sau, tôi lại gửi thơ của mình đến các báo khác như tờ Tuổi Hoa, Mây Hồng phát hành hàng tuần và các nhật báo khác... Và tất nhiên cũng được đăng. Oách quá đi chứ! Nhưng khổ nỗi là thuở ấy dù có thơ in nhưng tôi cũng không hề được tòa soạn gửi tặng báo biếu hoặc nhuận bút gì sất! Chả cần, mình “phục vụ cho văn học nghệ thuật” (!) thì cần quái gì ba cái chuyện lẻ tẻ ấy? Nghĩ thế, tôi ưỡn ngực về phía trước, ngếch mặt nhìn lên trời mà mơ mộng và tiếp tục làm thơ.
Mà hồi đó, tôi cũng đã “nổi tiếng” lắm chứ chẳng đùa. Bằng chứng là trên tờ báo Thiếu Nhi, ngay bìa 2 có quảng cáo số báo Xuân Giáp Dần phát hành ngày 8.1.1974, giá bán 160 đồng như sau. Khoan, để khỏi mang tiếng “nổ” cho phép tôi chép lại nguyên văn: “Nội dung là cả một một công trình biên soạn của các cây bút quen thuộc đã góp mặt vẻ vang trên Thiếu Nhi trong những năm qua”. Trong đó liệt kê những tên tuổi như Nguyễn Hùng Trương, Nhật Tiến, Minh Quân, Đỗ Phương Khanh, Nguyễn Đình Toàn... còn có Thiên Bất Hủ nữa chứ! Bút danh của tôi đó!
Chẳng nhớ vì sao tôi lại ký bút danh này. Có lẽ ảnh hưởng từ một tuồng cải lương nào chăng? Chắc chắn là thế, vì bấy giờ cả xóm chỉ mỗi nhà tôi là sắm được cái truyền hình - chỉ nhỏ bằng cái màn hình vi tính như hiện nay, mỗi lúc có phát cải lương là cả xóm lũ lượt kéo đến xếp hàng ngồi xem! Sau này tôi mới biết, thế hệ cùng làm thơ với tôi hoặc nhích hơn tôi một vài tuổi cũng đều ký bút danh, chứ ít ai dùng tên thật. Chẳng hạn, anh Nguyễn Đông Thức năm 11 tuổi đã làm thơ, ký Long Nhi; anh Phạm Sỹ Sáu ký Ngy Xuân Sơn; anh Nguyễn Nhật Ánh ký Hoài Mộng Diễm Thư; anh Nguyễn Thái Dương ký Nguyễn Mặt Trời, anh Đoàn Thạch Biền ký Nguyễn Thanh Trịnh... Riêng anh Đoàn Vị Thượng, lúc này đang sống ở Quảng Ngãi ký tên thật Trần Quang Đoàn dưới nhiều bài thơ in trên tờ Tuổi Hoa, Thiếu Nhi...
Ngoảnh lại đã mấy chục năm trời. Viết dăm dòng chung vui với bạn đọc Áo Trắng trong dịp xuân Kỷ Sửu (2009), cho phép tôi chép lại bài thơ của Thiên Bất Hủ đã in trên tờ Thiếu Nhi Xuân Ất Mão (1975):
KHAI DÒNG
Hát khúc ca viết từ nỗi nhớ
Xuân đã về cúc nở đầy hoa
Mừng năm mới tươi cười như nắng vỡ
Trong vòng tay cầu chúc mẹ cha
Lên chùa nghe kinh kệ thiết tha
Bé hồn nhiên môi cười rạng rỡ
Cầm tay bà hái lộc xanh mới nở
Tung tăng đùa nghe chuông đổ ngân nga
Mồng một Tết về thăm quê nội
Cắn hạt dưa môi đỏ màu son
Bé như chim mãi hát véo von
Bên dòng sông đậm đà ngăn trí nhớ
Đứng trong vườn mù sương hơi thở
Nhìn bướm ngoan vui hội mùa xuân
Bé nghe ông nhắc về kỷ niệm
Chợt cõi lòng cũng thấy bâng khuâng
Mùng hai Tết đi chúc láng giềng
Đầy hoa mai nở thắm đầu tiên
Cùng cô bạn nhỏ chơi u mọi
Lén ba me uống rượu sầu riêng
Năm mới đi lên chúc cô thầy
Ngoài trời nắng ấm có mưa bay
Bạn bè dăm đứa bưng trà rượu
Chúc thầy cô hạnh phúc đắm say
Thầy cảm ơn nước mắt rưng rưng
Chúc môn đệ học hành tấn tới
Như phấn thông hương rừng năm mới
Tình thầy trò ngát nắng mùa xuân
Mùa xuân đó, tôi học lớp chín. Đây là bài thơ cuối cùng tôi được in trên báo chí Sài Gòn. Ít lâu sau miền Nam được giải phóng. Tôi vẫn tiếp tục làm thơ và trước ngày đi bộ đội, tôi bắt đầu ký tên thật dưới các bài thơ in trên báo Quảng Nam, Tin Sáng... Lần đầu tiên trong đời tôi được nhận nhuận bút là của báo Tin Sáng, tòa soạn trả tôi 13 đồng cho ba bài thơ in trên ba số báo trong năm 1976. Đến nay, tôi vẫn giữ được thư chuyển tiền, đánh máy có chữ ký của nhà báo lừng danh Hồ Ngọc Nhuận.
L.M.Q
(http://tuoitre.vn/Ao-trang/296323/Thuo-mo-lam-thi-si.html)