LMQ

NGUYỄN DU: VĂN TẾ THẬP LOẠI CHÚNG SINH ( Lê Vương Ly dịch sang tiếng Anh)

kieuchieu_hn_thap_laot_chung_sinh1

VĂN TẾ THẬP LOẠI CHÚNG SINH
A SALVATION ORATION FOR
WANDERING SOULS OF MANY SORTS

* thơ Việt: tiền bối Nguyễn Du (184 câu)
* văn Anh: hậu sinh Lê Vương Ly (Bình Dương)

1. Tiết tháng Bảy mưa dầm sùi sụt,
Toát hơi may lạnh buốt xương khô,
Não người thay buổi chiều thu,
Ngàn lau nhuốm bạc, lá ngô rụng vàng.

In lunar July it is raining continually,
Releasing the frozen air to the bone.
What a heart-rending autumn evening it is!
Forests of reeds are turning grey and maize leaves are shedding
yellow.

5. Đường bạch dương bóng chiều man mác,
Ngọn đƣờng lê lác đác sương sa,
Lòng nào là chẳng thiết tha,
Cõi dương còn thế nữa là cõi âm.

The way of abeles is stretching with the evening shadow,
The street of pear trees is scattered with the ground fog on the
top,
What a moving sight touching people’s heart!                                            2

The land of the living is so gloomy, let alone the world of the
dead.

Trong trường dạ tối tăm trời đất,
10. Có khôn thiêng phảng phất u minh,
Thương thay thập loại chúng sinh,
Hồn đơn phách chiếc lênh đênh quê người.

It is so dark in the long night,
There are holy souls hovering about,
How piteous for dozens of forsaken spirits!
Being lone, adrift in the foreign land.

Hương khói đã không nơi nương tựa,
Hồn mồ côi lần lữa đêm đen,
15. Còn chi ai quí ai hèn,
Còn chi mà nói ai hiền ai ngu?

No where is for incense-smoke to be burnt,
Lone souls linger in the dark night,
There is nothing left to say who is rich or poor,
As well as who is talented or ignorant, isn’t there?

Tiết đầu thu lập đàn giải thoát
Nước tĩnh bình rưới hạt dương chi
Muôn nhờ đức Phật từ bi,
20. Giải oan, cứu khổ, hồn về Tây phương.

It’s at the beginning of autumn to set up the altar for getting
out of sufferings,
Water in the decanter is sprinkled over the spirits of the dead,
Wishing a favour of the compassionate Buddha,
Who can exonerate, saving wandering souls from misfortune for
them to go to the Western Paradise.

Cũng có kẻ tính đường kiêu hãnh,
Chí những lăm cướp gánh non sông,
Nói chi những buổi tranh hùng
Tưởng khi thế khuất vận cùng mà đau.

There were people full of conceit,
With the ambition to be seated on the throne,
Without considering the fights for supremacy,
Paid the heavy price due to bad luck in the end.

25. Bỗng phút đâu mưa sa ngói lở
Khôn đem mình làm đứa sất phu,
Lớn sang giàu nặng oán thù,
Máu tươi lai láng, xương khô rã rời.

All of a sudden, a scene of fierce fighting took place,
They died in battle as other ordinary combatants in the troop.
Though rich and influential, they had enmity,
Having blood flowing profusely and dry bones torn in pieces.

Đoàn vô tự lạc loài nheo nhóc,
30. Quỷ không đầu than khóc đêm mưa
Cho hay thành bại là cơ
Mà cô hồn biết bao giờ cho tan!

Groups of those without children and relations wandering
without home,
Leaderless devils cried in the rainy night
It is obvious that human success or defeat is their karma
Until when can forsaken spirits be reincarnated?

Cũng có kẻ màn lan trướng huệ,
Những cậy mình cung quế Hằng Nga,
35. Một phen thay đổi sơn hà,
Mảnh thân chiếc lá biết là về đâu?

There were persons living in the bead curtains,
Relying themselves on their beauty,
Once the nation changed,
Where would they drift to?

Trên lầu cao dưới cầu nước chảy
Phận đã đành trâm gãy bình rơi,
Khi sao đông đúc vui cười,
40. Mà khi nhắm mắt không ngƣời nhặt xương.

On the high castle with the bridge water flowing under
Destiny ends as the hairpin snaps and the vase falls,
There were, when alive, many crowds gathering, smiling and
laughing together,
Yet, no one came visiting when passing on.

Đau đớn nhẽ không huơng không khói,
Luống ngẩn ngơ dòng suối rừng sim.
Thương thay chân yếu tay mềm
Càng năm càng héo, một đêm một rầu.

It’s a grief for those dead without incense-smoke,
Whose souls remained forlorn in the stream and the myrtle
forest all the time.
What a pity for the fair sex
Withering by each year and sorrowful by each night.

45. Kìa những kẻ mũ cao áo rộng,
Ngọn bút son thác sống ở tay,
Kinh luân găm một túi đầy,
Đã đêm Quản Cát lại ngày Y Chu (1).

Over there were those in high hats and wide gowns,
Whose pens of power in hand could determine who was dead
or alive,                                                                                        6

Who had lots of administration skills,
As ingenious as Quan Cat and Y Chu in the ancient times.

Thịnh mãn lắm oán thù càng lắm,
50. Trăm loài ma mồ nấm chung quanh,
Nghìn vàng khôn đổi được mình
Lầu ca, viện hát, tan tành còn đâu?

Getting so much prosperity, getting so much enmity,
They also died, lying among hundreds of graves around,
Lots of gold couldn’t get a life to live
Places of amusement turned to dust and ashes, didn’t they?

Kẻ thân thích vắng sau vắng trước
Biết lấy ai bát nước nén nhang?
55. Cô hồn thất thểu dọc ngang,
Nặng oan khôn nhẽ tìm đường hoá sinh.

No relatives were nearby to help
How could they ask for a cup of water or an incense stick?
Forsaken souls meandered everywhere,
Anxious to find the way of reincarnation.

Kìa những kẻ bài binh bố trận
Đem mình vào cướp ấn nguyên nhung.
Gió mưa sấm sét đùng đùng,
60. Dãi thây trăm họ nên công một người.

Over there were those planning troop dispositions
Rushing themselves to occupy the king’s seals,
Making an extremely violent fight,
Costing over hundreds of deaths to achieve a feat for one.

Khi thất thế tên rơi đạn lạc,
Bãi sa trường thịt nát máu rơi,
Bơ vơ góc bể chân trời,
Nắm xương vô chủ biết vùi nơi nao?

When being defeated by a stray arrow or bullet,
The battle field was full of bloody bodies,
Alone in the distant lands,
Where were unnamed bones buried?

65. Trời thăm thẳm mưa gào gió thét,
Khí âm huyền mờ mịt trước sau,
Ngàn mây nội cỏ rầu rầu,
Nào đâu điếu tế, nào đâu chưng thường?

It is so dark as the screaming rain and the shouting wind arise,
The air of the dead world is hazy in front and behind,
Masses of clouds in the sky and grass in the meadows turn
highly gloomy,

Who makes offerings in remembrance of the dead with deep
regret and who makes offerings for wandering souls out of
pity?

Cũng có kẻ tính đƣờng trí phú,
70. Mình làm mình nhịn ngủ kém ăn,
Ruột rà không kẻ chí thân
Dẫu làm nên để dành phần cho ai?

There were also those who planned to make fortune,
Working hard alone without caring for their own sound sleeps
or good eating,
Having no good relationships with close relatives,
To whom would they leave their property afterwards?

Khi nằm xuống không người nhắn nhủ,
Của phù du dẫu có nhƣ không,
75. Sống thời tiền chảy bạc ròng,
Thác không đem được một đồng nào đi.

They had no one to give the last words to at the point of death,
Lots of money they earned turned out to be ownerless
property.
When alive, they got great riches,
But not one cent could be brought along with when dead.

Khóc ma mướn, thương gì hàng xóm
Hòm gỗ đa bó đóm đưa đêm
Ngẩn ngơ trong quãng đồng chiêm,
80. Nén hương giọt nước, biết tìm vào đâu?

Having hired mourners for the funeral, with no love out of
neighbors,
The wooden coffin was carried with a torch at night
Lonely in the harvest ricefield being so dry,
Where to find incense sticks and water cups of water?

Cũng có kẻ rắp cầu chữ quý
Dấn mình vào thành thị lân la,
Mấy thu lìa cửa lìa nhà,
Văn chương đã chắc đâu mà trí thân?

There were also persons intending to attain the highest
honours
Launching out into the city life,
Living far from home for many autumns,
Making a success of literary knowledge was not yet sure of
enjoying for life?

85. Dọc hàng quán phải tuần mưa nắng,
Vợ con nào nuôi nấng khem kiêng,
Vội vàng liệm sấp chôn nghiêng,
Anh em thiên hạ láng giềng người dưng.

They dragged out a miserable existence in road houses,
Having no wife and no children to look after to the death,
Being hurriedly shrouded for a quick burial,
By neighbors and others with no kin relation.

Bóng phần tử xa chừng hương khúc
90. Bãi tha ma kẻ dọc người ngang,
Cô hồn nhờ gửi tha phương,
Gió trăng hiu hắt, lửa hương lạnh lùng.

Dead bodies lay far from the native village
The graveyard was full of graves, not in rows,
Forsaken souls resided in the far-away places,
The wind and the moon were little and bleak, and the incense
smoke was cold.

Cũng có kẻ vào sông ra bể,
Cánh buồm mây chạy xế gió đông
95. Gặp cơn giông tố giữa dòng,
Đem thân vùi rấp vào lòng kình nghê.

There were people going to the open sea,
Sailing against the easterly winds
Encountering the thunderstorm in midstream,
Having to lose their lives in the bed of the waters.

Cũng có kẻ đi về buôn bán,
Đòn gánh tre chín rạn hai vai,
Gặp cơn mưa nắng giữa trời,
100. Hồn đường phách sá lạc loài nơi nao?

There were also people going on business,
With the bamboo yoke making callosity on both shoulders,
Suddenly caught the heavy rain on the way,
Becoming lost souls on the road, not knowing where to be
traced?

Cũng có kẻ mắc vào khoá lính,
Bỏ cửa nhà đi gánh việc quan,
Nước khe cơm ống gian nan,
Dãi dầu nghìn dặm lầm than một đời.

There were persons who were conscripted into the army,
Leaving home to be soldiers on duty,
Living a difficult life with creek water and bamboo-tube rice,
Thousands of miles far away from home, so wretched in
poverty was a lifetime.

105. Buổi chiến trận mạng người như rác,
Phận đã đành đạn lạc tên rơi.
Lập loè ngọn lửa ma trơi,
Tiếng oan văng vẳng tối trời càng thương.

In the battle, human life was like garbage,
Fate was ended by stray bullets or arrows.
Blinking with the flames of ghosts,
The injustice sound in the dark was heard more and more pitiful

Cũng có kẻ nhỡ nhàng một kiếp,
110. Liều tuổi xanh buôn nguyệt bán hoa,
Ngẩn ngơ khi trở về già,
Đâu chồng con tá biết là cậy ai?

There were also persons who made a false step in life
Spending the girlhood being prostitutes,
Being more distressed with age,
Who to rely on when with no husband and children besides!

Sống đã chịu một đời phiền não
Thác lại nhờ hớp cháo lá đa,
115. Đau đớn thay phận đàn bà,
Kiếp sinh ra thế biết là tại đâu?

When alive, they suffered a life of afflictions
When dead, they had water from banyan leaves alone,
How painful women’s fates were!
Life was born so, not knowing the reason why?

Cũng có kẻ nằm cầu gối đất,
Dõi tháng ngày hành khất ngược xuôi,
Thương thay cũng một kiếp người,
120. Sống nhờ hàng xứ, chết vùi đường quan!

There were those who lived and slept in the open
Day by day going begging back and forth
How piteous for a person’s fate
To live miserably in the strange land and die on the road!

Cũng có kẻ mắc oan tù rạc
Gửi mình vào chiếu rách một manh.
Nắm xương chôn rấp góc thành,
Kiếp nào cởi được oan tình ấy đi?

There were also those who were falsely accused of
imprisonment,
Dying in a thin torn mat.
With bones buried hurriedly in someplace,
When were they cleared of that unjust charge?

125. Kìa những đứa tiểu nhi tấm bé,
Lỗi giờ sinh lìa mẹ lìa cha.
Lấy ai bồng bế vào ra,
U ơ tiếng khóc thiết tha nỗi lòng.

Over there were infants,
Leaving parents at stillbirth due to wrong birth-hours.
Nobody carried them in the arms in and out,
Which caused their cries to touch everybody to the heart.

Kìa những kẻ chìm sông lạc suối,
130. Cũng có người sẩy cối sa cây,
Có người leo giếng đứt dây,
Người trôi nước lũ kẻ lây lửa thành.

Over there were those being drowned in the rivers,
There were also those who slipped from a tree,
And those who died when climbing the well with the broken
string,                                                                                       14

And those taken away by the high flood, and those burnt by the
big fire.

Người thì mắc sơn tinh thuỷ quái
Người thì sa nanh sói ngà voi,
135. Có người hay đẻ không nuôi,
Có người sa sẩy, có người khốn thương.

There were people falling down the sea
Ones killed by wild wolves’ canines or elephants’ ivory,
There were persons often giving birth but not raising,
There were also persons suffering a miscarriage, and others
living in misery.

Gặp phải lúc đi đường lỡ bước
Cầu Nại Hà (2) kẻ trước người sau
Mỗi người một nghiệp khác nhau
140. Hồn xiêu phách tán biết đâu bây giờ?

It happened that they dropped dead on the road
Passing Nai Ha Bridge (2), one after the other
Each of them died out of their different karmas
Where now to find their lost corpses as told?

Hoặc là ẩn ngang bờ dọc bụi,
Hoặc là nương ngọn suối chân mây,
Hoặc là bụi cỏ bóng cây,
Hoặc nơi quán nọ cầu này bơ vơ.

There were souls hiding along the bushes,
Or ones lying under streams, or in a certain place,                                     15

Or in the bushes, or in the shade of a tree,
Or in the shop, or at the bridge, all desolate in fates.

145. Hoặc là nương thần từ, Phật tự
Hoặc là nơi đầu chợ cuối sông
Hoặc là trong quãng đồng không,
Hoặc nơi gò đống, hoặc vùng lau tre.

Or seeking help in the God temple and the Buddhist pagoda
Or at the entrance to the market or at the end of the river
Or in the open field,
Or on the mound, or in the bamboo groves.

Sống đã chịu nhiều bề thảm thiết,
150. Gan héo khô dạ rét căm căm,
Dãi dầu trong mấy mươi năm,
Thở than dưới đất, ăn nằm trên sương.

When living, they had to suffer a life of total misery,
Exposed to bitter hunger and a piercing cold in entirety,
Lasting for hundreds of years to endure,
No coffins at death, their bodies complaining below ground, and
their souls lying on the dews.

Nghe gà gáy tìm đường lánh ẩn,
Lặn mặt trời lẩn thẩn tìm ra,
155. Lôi thôi bồng trẻ dắt già,
Có khôn thiêng nhẽ lại mà nghe kinh.

Hearing the rooster’s sounds, they looked for a way in hiding,
They slowly showed up at the sunset,
All in rags consisting of the young carried and the old led,
Would everyone stay calm, stand in order, and come listening
to the Sutras chanting!

Nhờ phép Phật siêu sinh tịnh độ,
Phóng hào quang cứu khổ độ u,
Rắp hoà tứ hải quần chu,
160. Não phiền rũ sạch, oán thù rửa không.

Thanks to Buddha’s performing a ceremony to assure the spirit
of the dead a safe journey to heaven,
Souls were saved from sufferings,
In all places and directions,
All grieves and hatreds were rid of.

Nhờ đức Phật thần thông quảng đại,
Chuyển pháp luân tam giới thập phương,
Nhơn nhơn Tiêu Diện đại vương,
Linh kỳ một lá dẫn đường chúng sinh.

Thanks to Buddha of great virtue,
Who spread samsara consisting of ten guiding ways of
Buddhism to help get out of suffering,
Together with those defending the good,
All leading the forsaken spirits under the sacred flag.

165. Nhờ phép Phật uy linh dũng mãnh,
Trong giấc mê khua tỉnh chiêm bao,
Mười loài là những loài nào?
Gái trai già trẻ đều vào nghe kinh.

Thanks to the mighty power of Buddha,
Wandering souls awake out of the dream,
What forsaken souls of many sorts are they?
Female and male, old and young, kindly come listening to the
Sutra.

Kiếp phù sinh như hình bào ảnh,
170. Có chữ rằng: “Vạn cảnh giai không”
Ai ơi lấy Phật làm lòng,
Tự nhiên siêu thoát khỏi trong luân hồi.

Ephemeral life is like the water bubble,
There is a saying that “Life is complicated, but not long-
lasting.”
Hey everybody, whoever takes Buddha to heart,
They will naturally escape suffering in samsara.

Đàn chẩn tế vâng lời Phật giáo,
Của có chi bát cháo nén nhang,
175. Gọi là manh áo thoi vàng,
Giúp cho làm của ăn đường thăng thiên.

Complying with Buddha’s guidance, the altar of bringing
relief to the needy is set up,
It includes bowls of rice gruel and incense sticks,
Considered as clothes and gold ingot,
To help forsaken souls have some travelling expenses on the
way to paradise.

Ai đến đây dưới trên ngồi lại,
Của làm duyên chớ ngại bao nhiêu.
Phép thiêng biến ít thành nhiều,
180. Trên nhờ Tôn Giả chia đều chúng sinh.

Whoever comes here sits down together,
Not being afraid of how much to receive.
Magical power turns something less into a lot,
Will the virtuous elders kindly give alms equally to every
wandering soul?

Phật hữu tình từ bi phổ độ
Chớ ngại rằng có có không không.
Nam mô Phật, nam mô Pháp, nam mô Tăng
184. Độ cho nhất thiết siêu thăng thượng đài.

Buddha is always ready to give a helping hand with love,
Never be afraid of nothingness.
Glory to Buddha Amitabha, Glory to Buddha’s teachings of
salvation, Glory to Buddhist monks and nuns,
May forsaken souls be helped to save from suffering and enter
nirvana!

Notes:
(1). Quan, Cat, Y, Chu were four men of talent in China’s
history, namely, Quản Trọng, Gia Cát Lượng, Y Doãn and Chu
Văn Vương
(2) Nai Ha Bridge means the Bridge of Death, connecting
the living world and the dead world, which everybody passes.

ThS. Lê Vương Ly
(biên dịch)